ЗҮҮДЭ(Н)

(Н) юум. н. нойр дунда харагдадаг дүрсэнүүд (сновидение, сон): Арайл шамай бүхэ нойрто диилдэхэтэйгээ зэргэ, зүүдэнэй урьхада орожо, инаг дуратай эжытэйгээ уняарта талын дунда уулзашалай (М. Осодоев); Дэрэ доро дэмы бэшэг (таабари, зүүдэн); мэргэн зүүдэн зүүдэндэ хараһан юумэнэй нээрээ болохын ушар (сон в руку); (харата) муухай зүүдэн зобооһон, дараһан дүрсэнүүдтэй хүндэ зүүдэн (кошмар): Должод гэнтэ харата муухай зүүдэнһээ һэриһэндэл, хургануудаараа үһэеэ нюур дээрэһээ иража, Санжые сэхэ хараба (А. Ангархаев); зүүдэн зүн урид мэдэлгэ, ямар нэгэ юумэнэй болохын уридшалһан мэдэрэл (предчувствие): Тэдэнэй зариманиинь үбгэдэй хѳѳрэһэн үльгэрһѳѳ гү, хуушан номһоо гү, али зүүдэ зүндѳѳ гү тиимэ юумэ үзэжэ хаража болоол юм бэзэ (Ц.-Ж. Жимбиев); зүүдэндэ хараха нойр дундаа хараха (видеть во сне): Зѳѳлэхэн хүхэ дэльбэтэй, шарахан нюдэтэй ургынууд амаршална гэжэ зүүдэндээ хаража, эльбэхэмни гээд гараа һарбайн һэришэхэдэнь… (А. Ангархаев); зүүдэ манаха а) зүүдэндэ хараһанаа тайбарилжа урид юумэ мэдэхэ (гадать по сну); б) зүүдэеэ һанахые оролдохо (стараться запомнить сон): Ерээдүйнгѳѳ дүүрэн жаргал зүүдэндээ мананаб, намайе бү һэреэгты гэһэн хэбэртэй (А. Ангархаев); муу зүүдэ зүүдэлхэ шаж. энэ ушарта буддын шажантай дасан ошоходонь, ламанар ном юумэ хаража, тэрэнииень заhадаг; мүн хүн ѳѳрѳѳшье Дара эхын тарни уншажа заhаха аргатай гэдэг. Бѳѳгэй шажанай ёhоор, хүнэй хуби заяаниинь ямар бэ, тэрэнь зүүдэндэнь таабариин маягаар, дүрсэлэн үзэгдэдэг гэнэ. Муу зүүдэнэй хойшолонгые заhахын тулада бѳѳнэр хүнэй хуби заяагаар наада хэжэ байдаг ада эзэдтэ үргэл хэдэг байгаа (видеть плохой сон); зүүдэндэ ябадаг үбшэн унтажа байһан хүнэй зүүдэн соогуураа ябажа элдэбын юумэ хэжэ аашалдаг үбшэн (лунатизм); зүүдэн бэшэ бодото зүйл (явь); ◊ үдэрэй һанаан, һүниин зүүдэн болохо һанаа зобохо, һанаашархаха, ходо бодогдохо (беспокоиться, постоянно думать): Теэд удангүй дайн эхилжэ, энэ һайхан хѳѳрэлдѳѳн басагад, бэреэдүүдэй үдэрэй һанаан, һүниин зүүдэн боложо үлѳѳ бэлэй (М. Осодоев); ○ нойр гэжэ үгэтэй парн. хэрэгл.