ЖЭГДЭ

1. тэмд. н. 1) сагай адли зайтайгаар дабтагдаһан, үргэлжэлһэн (равномерный, ритмичный, размеренный): Харьялан урдажа байһан горхоной шэмээн соогуур туруунуудай жэгдэ түбэрѳѳнэй дуулдаха шэнги болоходо, Тогоошо халта үндыжэ хараба (Д.-Д. Дугаров); нэгэ жэгдэ сагай адли зайтайгаар үргэлжэлһэн (равномерный, размеренный): Бодолгодо хатажа, уруу дуруу болоһон Должон түргѳѳр ябаһан поездын нэгэ жэгдэ доһолоондо дууража, һажан алдана (Ц. Дон); нэгэ жэгдэ бэшэ найруулга найруулгын талаар адли бэшэ, элдэб найруулгын зүйлнүүдые оруулһан, жэшээнь, номой хэлэндэ яряанай үгэнүүдые оруулһан (невыдержанный стиль); жэгдэ бэшээр нэгэ доро бэшэ (нестройными голосами): – Ойлголсоо… – гэжэ эдир аяншад жэгдэ бэшээр дарья табиба (Б. Мунгонов); 2) тэгшэ, мэлигэр, болди солдигүй, сэхэ (ровный): Гурбан моридой талаан боложо, харгы жэгдэ һайн болобо (Ч. Цыдендамбаев); Жэгдэ харгыда морин ульгам, жэгдэ байдалда һамган ульгам (Оньһ. ү.); 3) дээшээшье, доошоошье болонгүй соностоһон, нэгэ янзын абяатай, аажам тэнюун (монотонный, без перепадов – о звуке): Удаань тайгын шэмээ намдажа, ойро зуура хон-жэн байһанай һүүлдэ ямаршьеб ондоогоор, тайгын дэлюундэ хоргодоһон агуу хүсэнэй һэрижэ эхилһэндэл, жэгдэ хүнхинѳѳн зэдэлшэнэ (Д.-Д. Дугаров); 3. наречи үргэлжэ, таһалгаряагүй (равномерно, ритмично, сплошь): Гар гарһаань бахим барилсаад, нэгэ жэгдэ собхоржо захалхадань, һургуулиин шала нахилзажа, хоолой хордохоомо тоорог обоорон дэгдэхэ юм (Д. Батожабай); Горхоной уһан нэгэ жэгдэ аргааханаар харьялна (Ц.-Ж. Жимбиев); жэгдэ боро бүрин боро, элдэб ѳнгын холисогүй боро (сплошь серый): Жэгдэ боро формотой үхибүүд талмай дээрэ жэрылдэн зогсонод; жэгдэ ногоорхо нэгэ доро ногоо ургаха (сплошь зеленеть): Нёдондо Хяагта ошоходомнай тала дайда жэгдэ ногооронхой байгаа бэлэй, харин хото шадар хада гүбээнүүд, гол хүндынүүд шара хагдаар хушагдаһан зандаа һэн.