ЗАБДА

юум. н. 1) сүлѳѳ саг, туха (досуг, свободное время): Зугаа һанахаһаа байха уулзажа мэндэеэшье хэлсэхэ забда олдохоёо болихо гэжэ эхынгээ хэлэхые Доржо шагнана (Ч. Цыдендамбаев); забда сүлѳѳ (гү, али тухан) сүлѳѳ саг, туха, заб (свободное время): Олон бэшэгүүдые бэшэжэ байха забда сүлѳѳ бэеэ буудахаяа байһан хүндэ хаана байха һэм? (Ч. Цыдендамбаев); забда залигүй, зали забдагүй а) туха сүлѳѳгүй, сүлѳѳ саггүй (не имеющий свободного времени); б) таһалгаряагүй, үргэлжэ (беспрерывный; безостановочно): Ой модоной забда залигүй шааян шарьян ярьяхадань, хүйтэн һэбшээндэ дүлдэһэн һүниин түүдэг сортоотой ууртайгаар соробхилон носоно (Б. Мунгонов); в) тэсэмжэгүй, тэсэбэригүй (нетерпеливый); забда сүлѳѳгүй (недосуг): Үдэртѳѳ олон дахин дэбһэжэ, сарья болошоһон талаар юушье оложо эдеэ юм гэхээр, забда сүлѳѳгүй зайгуултана (Ц.-Ж. Жимбиев); 2) агшан, богонихон саг, һамбаа (момент, секунда, подходящий момент): Харин дуугай байдал соошье дуугаралсахаһаа ехэ юумэ ойлголсожо болохо ха юм. Эндэ мүнѳѳ эгээл тиимэ забда тохёолдоод байба (Ц.-Ж. Жимбиев); Гэдэргээ шангаар түлхюулшэхэдээ тэрэ ухаа алдаад, урагшаа даб гэжэ бодохо забда үгэнгүйгѳѳр буулгажа оробо (Д.-Д. Дугаров); забда түхагүй (гү, али зайгүй) таһалгаряагүйгѳѳр, үргэлжэ (непрерывно): Айлай гэрнүүдэй хоорондуур гүй гүйһѳѳр ерэжэ, Гэмаа хүгшэнэйдэ ороод, орон дээгүүрнь уруугаа харан шарбажа, забда зайгүй һугшашаба (Ц.-Д. Хамаев); нэгэшье забда маргахагүй нэгэшье һэжэглэхэгүй (не сомневаться ни секунды): Айдай нэгэшье забда маргажа байбагүй (С. Доржиев); ○ арга, зали, саг, сүлѳѳ, үе, һамбаан гэжэ үгэнүүдтэй парн. хэрэгл.