Пометы и сокращения

абяа дуур. – абяа дууряаһан – звукоподражательный

ага – агын нютагай аялга – агинский говор

агаар. – агаараар ниидэлгэ – авиация

агрон. – агрономи – агрономия

алайр – алайрай нютагай аялга – аларский говор

албан – албанай хэрэгэй найруулга – официальный стиль

аман зох. – арадай аман зохёол – фольклор

амит. – амитан аймаг, зоологи – зоология

анг. – ангуушадай хэлэнэй үгэ, хэлэлгэ – охотничий термин

археол. – археологи – археология

астр. – астрономи – астрономия

аха – ахын нютагай аялга – агинский говор

аянг. ү. – аянгалһан үгэ – междометие

байг.-худ. – байгал-хударын нютагай аялга – байкало-кударинский говор

багл. – баглуулһан – приблизительный

багадх. – багадхаһан – уменьшительный

барг. – баргажанай нютагай аялга – баргузинский говор

баруун бур. – баруун буряадуудай нютагай аялганууд – западно-бурятские говоры

батал. – баталһан – утвердительный

баунт. – баунтын нютагай аялга – баунтовский говор

баһамж. – баһамжалһан – презрительный

болз. деепр. – болзоогой деепричасти – условное деепричастие

боох. – боохон нютагай аялга – боханский говор

бѳѳ – бѳѳ шажан – шаманизм

будд. – буддын шажан – буддизм

булг. – булгадай нютагай аялга – булагатский говор

бухг. – бухгалтери – бухгалтерия

бүд. – бүдүүлиг – просторечный

бүрид. – бүридэмэл – составной

бэе суд. – бэе судлал – анатомия

бэшүүр – бэшүүрэй нютагай аялга – бичурский говор

г.м. – гэхэ мэтэ – и так далее, и тому подобное

г. п. – гаралай падеж – исходный падеж

геогр. – географи – география

геол. – геологи – геология

грам. – грамматика – грамматика

гүн ух. – гүн ухаан – философия

далд. – далдалан нэрлэһэн үгэ – эвфемизм

дах. ү. – дахуул үгэ – послелог

деепр. – деепричасти – деепричастие

дип. – дипломати – дипломатия

домог – домог, үльгэр – мифология

доогуур – доогуур найруулга – низкий стиль

доодо үд. – доодо үдын нютагай аялга – нижнеудинский говор

доромж. – доромжолһон – уничижительный

дугаар. – дугаарлаһан – порядковый

дуур. – дууряаһан – подражательный

дээдэ – дээдэ найруулга – высокий стиль

ж. – жэл – год

з.ж. – зуун жэл – век

зайн – зайн гал, элшэ – электричество

замб. – замбуулин судлал, астрономи – астрономия

захаам. – захааминай нютагай аялга – закаменский говор

зэб. п. – зэбсэгэй падеж – орудный падеж

зурагл. – зураглаһан – изобразительный

зүг. п. – зүгэй падеж – дательно-местный падеж

зүүн бур. – зүүн буряадуудай нютагай аялганууд – восточно-бурятские говоры

зэдэ – зэдын нютагай аялга – джидинский говор

зэргэс. – зэргэсүүлһэн – сравнительный

ивалга – ивалгын нютагай аялга – иволгинский говор

идх. залог – идхаһан залог – побудительный залог

лит. – литературна хэлэн – литературный язык

мал эмнэл. – мал эмнэлгэ – ветеринария

манж. – манжуур хэлэнһээ абтаһан үгэ – маньчжуризм

мин. – минералоги – минералогия

мод. – модальна – модальный

монг. – монгол хэлэн, монгол хэлэнһээ абтаһан үгэ – монголизм

мухар-шэб. – мухар-шэбэрэй нютагай аялга – мухоршибирский говор

н. п. – нэрын падеж – именительный падеж

н. – нюур (1-дэхи нюур г.м.) – лицо

ниил. – ниилэһэн, ниилэлдүүлһэн – сочинительный

ном. – номой – книжный

нүхэд – нүхэдэй нютагай аялга – нукутский говор

нэг. тоо – нэгэнэй тоо – единственное число

нэм. – нэмэлтэ – дополнение

нют. – нютагай аялгын үгэ – диалектизм

ойх. – ойхоной нютагай аялга – ольхонский говор

ол. тоо – олоной тоо – множественное число

оньһ.  ү. – оньһон үгэ – пословица, поговорка

ород – ород хэлэнһээ абтаһан үгэ – русизм

оролто ү. – оролто үгэ – вводное слово

оһо – оһын нютагай аялга – осинский говор

ѳѳр. – ѳѳртэ хамаадал – безличное притяжание

п. – падеж – падеж

парн. – парна – парный

прич. – причасти – причастие

самг. – самгарди хэлэнһээ абтаһан үгэ – санскритизм

сарт. – сартуул нютагай аялга – сартульский говор

сонг. – сонгоол нютагай аялга – цонгольский говор

сугл. – суглуулһан (юумэнэй, тоогой нэрэ) – собирательный

сэл. – сэлэнгэ нютагай аялга – селенгинский говор

сэрэг. – сэрэгэй нэрэ томьёо, үгэ – военный термин

сээр. – сээрлэһэн – табу

т.з. – түмэр замай үйлэдбэри – железнодорожное дело

тамир. – бэеын тамир – спорт

тамш. – тамшын нютагай аялга – тамчинский говор

тех. – техникэ – техника

тодо б. – тодо бэшэ – неопределённый

тоо б. – тоо бодолго – математика

тоог. н. – тоогой нэрэ – числительное

тоол. – тоолоһон – количественный

тооро – тоорын нютагай аялга – торейский говор

туһ. – туһалагша – вспомогательный

тусх. – тусхай нэрэ томьёо – специальный термин

түб. – түбэд хэлэнһээ абтаһан үгэ – тибетизм

түл. ү. – түлѳѳнэй үгэ – местоимение

түнх. – түнхэнэй нютагай аялга – тункинский говор

түргэдх. – түргэдхэһэн түхэл – интенсивный вид

түрүү ү. – түрүү үгэ – префиксоид

түрын бод. – түрын бодолго – политика

түүх. – түүхэ, түүхэтэ – история, исторический

тэмд. н. –тэмдэгэй нэрэ – имя прилагательное

уларил – уларил шэнжэлэлгэ – метеорология

угс. – угсаатанай судлал – этнография

угталд. залог – угталдуулһан залог – взаимный залог

уран бар. – уран барилга – архитектура

уран зох. – уран зохёол – литература

уран зур. – уран зураг – живопись

ург. – ургамал судлал – ботаника

урда бур. – урда буряадуудай нютагай аялганууд – южно-бурятские говоры

уула – уула уурхайн үйлэдбэри – горное дело

ү. – үгэ – слово

ү. п. – үйлын падеж – винительный падеж

үйлэ ү. – үйлэ үгэ – глагол

үнг. саг – үнгэрһэн саг – прошедшее время

үнгэ – үнгын нютагай аялга – унгинский говор

үрг. деепр. – үргэлжэлһэн деепричасти – продолжительное деепричастие

үсѳѳн – үсѳѳн – редко

физ. – физикэ – физика

х. п. – хамаанай падеж – родительный падеж

хаарт. – хаартын – карточный (термин)

хайх. – хайхарамжагүй – пренебрежительный

хамт. п. – хамтын падеж – совместный падеж

хамтадх. залог – хамтадхаһан залог – совместный залог

ханд. – хандалга – обращение

хара х. – хара хэлэнэй үгэ – вульгаризм

хараал. – хараалай үгэ – бранное слово, выражение

хаш. – хашад нютагай аялга – качугский говор

хёлго – хёлго нютагай аялга – хилокский говор

хизаарл. – хизаарлаһан деепричастие – предельное деепричастие

хим. – хими – химия

хит. – хитад хэлэнһээ абтаһан үгэ – китаизм

холб. – холбоһон – соединительный

холб. ү. – холбоо үгэ – союз

хори – хориин нютагай аялга – хоринский говор

хѳѳрш. – хѳѳршѳѳһэн – ласкательный

хубаар. – хубаарилһан – разделительный

хур. – (үгэ) хуряалга, хуряангы – сокращение, сокращенно

хуули – хуули эрхэ – юриспруденция

хууш. – хуушарһан үгэ – архаизм, историзм

хууш. монг. – хуушан монгол хэлэн – старописьменный монгольский язык

хүгж. – хүгжэм – музыка

хүдѳѳ аж. – хүдѳѳ ажахы – сельское хозяйство

хүлеэгд. залог – хүлеэгдэһэн залог – страдательный залог

хүндэдх. – хүндэдхэһэн – почтительный

хүүг. – хүүгэдэй хэлэнэй үгэ – детское выражение

хэбл. – хэблэлэй үйлэдбэри – полиграфия

хэж. – хэжэнгын нютагай аялга – кижингинский говор

хэл. – хэлэн – язык

хэлэ шэнж. – хэлэ шэнжэлэл – языкознание

хэрэгл. – хэрэглэгдэдэг – используется

хяагт. – хяагтын нютагай аялга – кяхтинский говор

һанг. – мүнгэн һангай – финансовый

част. – частица – частица

шаж. – шажан – религия

шалтаг. – шалтагаалhан – причинный

шангадх. – шангадхаһан – усилительный

шатар – шатар наадан – шахматый

шог. – шоглоһон удхатай – шутливый

шоодб. – шоодборилһон удхатай – ироничный

шүл. – шүлэгэй найруулга – поэтический стиль

шэлж. – шэлжэһэн удха – переносное значение

шэнэх. – шэнэхээнэй нютагай аялга – шэнэхэнский говор

экон. – экономико – экономика

элирх. – элирхэйлэгшэ – определение

эмн. – (хүниие) эмнэлгэ – медицина

эрш. – глаголой эршэмтэй түхэл

эхир. – эхирэд нютагай аялга – эхиритский говор

юум. н. – юумэнэй нэрэ – имя существительное

ярууна – яруунын нютагай аялга – еравнинский говор

яряан. – яряанай үгэ, хэлэлгэ – разговорное слово, выражение

анат. – анатомический

бран. – бранный

буд. вр. – будущеевремя

вводн. сл. – вводное слово

в т.ч. – в том числе

вин. п. – винительный падеж

вопр. – вопросительный

вспом. – вспомогательный

гл. – глагол

дат. п. – дательный падеж

зват. – звательный

звукоподр. – звукоподражательный

знач. – значение

исх. п. – исходный падеж

ласк. – ласкательный

мод. – модальный

мед. – медицинский

мест. – местоимение

напр. – например

неопр. – неопределенный

обр. – образный

перен. – переносное значение

подчинит. – подчинительный

почтит. – почтительный

прил. – прилагательное

противит. – противительный

прош. вр. – прошедшее время

разг. – разговорный

сложноподч. – сложноподчинённый

соед. – соединительный

уважит. – уважительный

употр. – употребляется

усил. – усилительный

утверд. – утвердительный

ф. – форма

част. – частица