ОЁОРГҮЙ

1. тэмд. н. 1) дороо торгохо нюруу, дэбисхэргүй (бездонный): Хорло толгойгоо эрьежэ, оёоргүй агы нүхэ руу урбалдан унажа ябахадал гээд, мэдээгээ алдажархиба (Г.-Д. Дамбаев); Оёоргүй һабада һү хэжэ дэмы, ухаагүйдэ һургаал хэлэжэ дэмы (Оньһ. ү.); оёоргүй боошхо а) оёороо унаһан, гансал хана үлэһэн боошхо (бочка без дна); б) шэлж. эдихэ уухадаа, хэм хэмжээ мэдэхэгүй – хүн, амитан тухай (бездонная бочка – о ненасытном человеке, животном); оёоргүй нюдэн дура буляама, нюдэеэ һалгаахын аргагүй, дальтирхаар бэшэ нюдэн (бездонные глаза): Али хѳѳрүү омог, хонгёо һайхаар дууладаг Гэрэлмаагай оёоргүй гэрэлтэ нюдэн соонь шэнгэн орошоо гүш? (Ц.-Д. Хамаев); ◊ оёоргүй хүнэгѳѳр уһа зѳѳхэ хооһон хэрэг үйлэдэхэ, хооһон газар юумэ хэхэ (≈ носить воду в решете); 2) шалагүй, полгүй (без пола, с земляным полом): Эмдэрхэй тэргэ, эсэнхэй морин, оройгүй үмхи гэрнүүд, оёоргүй хооһон амбаарнууд (Х. Намсараев); 3) барагдашагүй, хизааргүй, эсэсгүй (неисчерпаемый, беспредельный): Хүн түрэлтэнэй түүхэ оёоргүй эрдэм гэжэ тэрэ ойлгоодхёо (С. Цырендоржиев); оёоргүй харанхы анима харанхы, шэб харанхы, нюдэ хадхама балай (кромешная тьма): Амисхалынь хаагдажа, оёоргүй харанхы руу унашахаар ѳѳрыгѳѳ мэдэрэн, халта тэмтэрээд, һандали дээрэ ошожо һуушоо (Д.-Д. Дугаров); огторгойн оёоргүй гүнзэгы тэнгэриин сээл, хизааргүй уудам (беспредельная небесная даль): Огторгойн оёоргүй номин гүнзэгы соо һомон шэнги шууян дүүлиһэн одондо һуужа, Идэтэй элин халин ниидэхэ хүсэл түрэнэм (Ц.-Д. Хамаев); 2. наречи, шангадх. айхабтар, ушаргүй (очень, совершенно); оёоргүй гүнзэгы а) ушаргүй, айхабтар гүн (бесконечно глубокий, очень глубокий): Дабаанай тэрэ оёоргүй гүнзэгы нүхэнэй тэгэнгээр үүлэ манан хѳѳрэжэ, юуншье харагданагүй (Г.-Д. Дамбаев); б) тон ехэ, хизааргүй, сэдьхэлдэ багташагүй (огромный, бесконечный): Сэнхир хүхэ оёоргүй гүнзэгы тэнгэриин үндэр тэрэниие уряалан дуудана (Ц. Шагжин); Ганзар сээжэ соогоо халижа байһан оёоргүй гүнзэгы баярые хэндэшье һаань, дэлгэн хѳѳрэхѳѳр бэлэн (З. Гомбожабай).