НЁЛБОҺО(Н)

(Н) юум. н. 1) хүнэй уйлахада нюдэнһѳѳ гараһан уһан, гашуун амтатай шэнгэн бодос, нулимса (слёзы, слеза): Тобшо харахан нёлбоһон тэрэнэй һорьмоһондо шүүдэр мэтэ сугларжа, аминһаань оболзон байгаа сээжэ дээгүүрнь дуһалжа захалаа һэн (Д. Батожабай); баярай нёлбоһон хүнэй ехээр баясахада нюдэ мэлмэлзүүлэн бүрхѳѳдэг уһан (слёзы радости): Энэ үедэ юундэшьеб Балданай бархирха дураниинь хүрэжэ, нюдэн дээгүүрнь баярай нёлбоһон гүйшоод байба (Ц.-Д. Хамаев); 2) аман ба уушхан сооһоо сугларан гараһан шэнгэн бодос (слюна, плевок): Шанаа, шүдэдынь ордоһолон яншажа, сайбар улаан нёлбоһон тэрэ дороо амандань ээзгэйрэн сугларжа, элһэ шорой хабисалдажа һаланагүй (М. Осодоев); ◊ нёлбоһон нёлбоһоо амандаа хэхэ (гү, али һѳѳргэнь залгиха) хэлэһэн үгэдѳѳ хүрэхэгүй, хэлэһэн үгэеэ буршаха (не быть хозяином своего слова): – Иимэ уһан архиншад үгэһэн үгэеэ үглѳѳдэртэнь мартажа, нёлбоһон нёлбоһоёо тэрэ доронь һѳѳргэнь залгидаг юм, – гэжэ Рабжаев зэбүүрхэнги хүйтѳѳр хамар дороо бүр-бүр дуугарба (Б. Мунгонов); нёлбоһон нёлбоһоо эдихэ яяр харуу хармуу байха (быть скупым, жадным): Намсарай ноён нёлбоhон нёлбоhоёо hѳѳргэн абажа эдихэдээ болохо гэлсэдэгшье hаа, Ага соо үзүүр баян болоhон тайшаа ноёной урда бүгэдэ hүгэдэхэ уялгатай болодог бэлэй (Д. Батожабай); ○ нюһан, уһан гэжэ үгэнүүдтэй парн. хэрэгл.