НЭХЭХЭ II

үйлэ ү. 1) дахаха, мүрдэхэ, мүшхэхэ, хойноһоонь ерэхэ (преследовать, гнаться, приходить за кем-л., чем-л.): Дээрмэшэд Мүнхые нэхэжэ, ой соогуур шүүрдэн ябаад, аяар үдэ үнгэрһэн хойно ойһоо гарабад (Б. Санжин, Б. Дандарон); нэхэхэ дахаха, дахаха нэхэхэ мүрдэхэ, бэдэрхэ (преследовать): Даржаатанда хэды хоноһон хойно дуулгаба, тиихэдэнь Даржаатан нютагаа ошоо һаа болоо гээшэ, хойноһоонь нэхэжэ дахажа бү ябая гэлсээд дүүрэһэн юм (Б.-Б. Намсарайн); Холоһоо гартаа оруулһан хүм, яажа мэдэхэб, һайн мориндо эзэн олон гэгшэ гүбэ, дахаха нэхэхэдээш болохо (Д. Эрдынеев); 2) нэтэрүүгээр эрихэ, эрилтэ табиха, үгэһэнѳѳ эрижэ абахые оролдохо, хуулиин ёһоор эрилтэ табиха (требовать, взыскивать): Мүнѳѳ байһан ород хуули засагаархимнай маниие хамгаалха, эмхи журам сахихаһаа байтагай, буряад албата зондо хашалан үзүүлдэг, үлүү алба татабари нэхэдэг болоо (Б. Санжин, Б. Дандарон); мүнгэ нэхэхэ үгэхэ ёһотой мүнгэ эрихэ, үгэхыень баадхаха (требовать положенные кому-л. деньги): Хорлын гэрэйнгээ мүнгэ нэхээ hаань, мүнгыень тэн хахадаар хубаалдаха эрхэтэйш (Г.-Д. Дамбаев); үри нэхэхэ үгэһэнѳѳ эрижэ абахые оролдохо (взыскивать долг): Гар дээрээ ганса лян мүнгэгүй нютагаа ерэхэдэмни, үни наһа бараһан эсэгымни үриие нютагай амбан нэхэжэ, намайгаар барлаг хээ һэн (Д. Батожабай); үһѳѳ (хяһаа) нэхэхэ харюугаа абаха (мстить): Тиимэ аймшагтай хүнэй аша хүбүүн һаа, энэшни шуһаяа алдангүй, үһѳѳ нэхэхэ тухай бодоо гээшэ (В. Гармаев); Баяд ноёд шэнги, хараһан үзэһэн газартаа үһѳѳ хяһаа нэхэжэ ябадаг хара муухай һанаатай хүн бэшэлби (Х. Намсараев); архи нэхэхэ һалан һандангүй архи эрихэ, үгэхые баадхаха (требовать водку): Дондог хармаанлажа ябаһан хахадайнгаа харые дууһыень уугаад, эдэ һамгад сохом тогоонойхитой ябаа ёһотой гэжэ тэдээнһээ архи нэхэнэ (Ц.-Ж. Жимбиев); улаа нэхэхэ улаагай уялгата алба дүүргэхэ (нести повинность ямщика): Тэхэ ѳѳрѳѳ Үдын байшанда ээлжээнэйнгээ улаа нэхэнэ ёһотой (Б. Санжин, Б. Дандарон); почто нэхэхэ түүх. почто зѳѳхэ (возить почту); 3) үгэ алдуулгахые оролдохо (допытываться): – Тэрэнһээл нэхэгты! Шүүгээгүй юумынь би яахабиб? – гэжэрхёод, баяртайханаар шүүбэриеэ үбэртэлхэдэнь … хэдэн хүн хүхилдэбэ (Д. Эрдынеев).