НҮХЭСЭЛ

1. юум. н. 1) ханилалга, нүхэд бололго (дружба): Басагадай нүхэсэл найдалгүй бэшэ аал даа, мүнѳѳ хяаралдаха, бэе бэеэ абаха танаггүйгѳѳр хэлсэхэ, харин үглѳѳдэрынь харан гэһээш таалалдахаһаа наагуур нялтагашалдажа ябаха (С. Цырендоржиев); 2) таһаршагүй хуби (спутник): Энээнһээ гадна үбэлэй нүхэсэл – саһан – хайлахадаа, газарта айхабтар ехэ шииг нойто үгэжэ, баян ургасын үндэһэ һуури табидаг (Б. Санжин); 3) шэлж. ушар, арга боломжо (обстоятельство, условие): Энэ арга хадаа буряад хэлэ шэнжэлэлгын болон бодото хэрэг дээрэнь буряад хэлэ үзэлгэдэ ушардаг зарим тааруугүй шалтагаануудые дабажа гарахын зохид нүхэсэл болоно (Л. Шагдаров); 4) тала, зүйл, боломжо (фактор); шухала социальна онол нүхэсэлнүүд шухала социальна боломжонууд, зүйлнүүд (важные социальные факторы); ямаршье нүхэсэл улагүйгѳѳр ямаршье үндэһэгүйгѳѳр (без всякого основания); ○ хани, эрхэ гэжэ үгэнүүдтэй парн. хэрэгл.; 2. тэмд. н., хэлэ шэнж. ямар нэгэн ушартай холбоотой (придаточный); нүхэсэл мэдүүлэл гол мэдүүлэлтэйгээ дахалдаһан холбоотой орёо мэдүүлэлэй хуби (придаточное предложение): Тиигээд ород хэлэндэ союзтай нүхэсэл мэдүүлэлээр гаргагдадаг удханууд буряад хэлэндэ ехэнхидээ обородуудаар гаргагдадаг гэжэ тобшолол хэһэн байна (Н. Даржаева).