НҮҮРҺЭ(Н)

(Н) 1. юум. н. 1) газар дороһоо абтадаг хара-хүрин, харабтар үнгэтэй түлишэ (уголь): Баһа хойноһоомнай нүүрһэ ашахаяа хооһон тэргэнүүд хангирхай-янгирхай буулдан гүйлдэжэ ерэнэ (Х. Намсараев); шулуун нүүрһэн газарһаа малтажа гаргадаг шатадаг хатуу зүйл (каменный уголь): Тэдэ добуунууд хадаа анха түрүүн манжануудай Бээжэн хотые сэрэгээр бүһэлѳѳд байхада, гал түлихэ гэжэ бэлэдхэһэн шулуун нүүрһэн юм (Д. Батожабай); 2) хѳѳ, унтарһан сог (копоть, угли): Гартаа алхануудые бариһан нүүрһэ тоһон хоёрһоо хаб хара болошоһон нюуртай харгын мастернууд … (Ж. Тумунов); 2. элирх. үүргээр хэрэгл. нүүрһэндэ адли үнгэтэй, барагар хара, хаб хара (чёрный, как уголь): Нюдэниинь нүүрһэн хара, шэхэниинь нимгэхэн, электрическэ лаампын гэрэл нэбтэ харагдадаг (Ж. Тумунов); хара нүүрһэн хаб хара, латан хара (совершенно чёрный): Немецкэ офицер хара нүүрһэн түгэсэг һандайлан һуугаад тамхилан байба (Ж. Тумунов).