МУЛТАРХА

үйлэ ү. 1) һуга татагдаха, мултарагдаха, ходорхо, сүлѳѳрхэ, гараха, зугадаха (вырываться, увёртываться): Эдеэшэһэн сайгаа абаха гээд, һэнжэһээнь халбагаар үргэхэдэнь, тогоонойнь һэнжэ нэгэ шэхэнһээнь мултараад, шанаа болоһон сайнь түүдэг дээгүүр адхаршаба (В. Гармаев); гарhаа мултарха ходорхо, ходорон гараха (вырываться из рук): Ташуур буу ѳѳдѳѳ һүрэбэшье, Шоёной үдьхэлжэрхихэдэ, гарһаа мултаржа, хана тээшэ хиидэшэбэ (А. Ангархаев); Басаган хүбүүнэй гарһаа мултарха гэжэ бүхы шадалаараа носолдон байтараа, тэрэниие түлхижэ орхино (Ц.-Ж. Жимбиев); аманhаа мултарха хэлэгдэхэ, гараха – үгэ тухай (срываться с губ, произноситься): – Ямар талаангүй гээшэбибди?! – гэһэн үгэнүүд аманһаань мултарна (Д. Эрдынеев); мултаржа арилха зугадаха, зугадажа арилха, тэрьедэхэ, тэрьелхэ (вырвавшись, убегать, удирать); мултаржа унаха бэхилэлтэһээ алдууржа унаха (выпадать): Катер дээрэһээ гү, али пароход дээрэһээ мултаржа унаа һаа, тэрэ дороо шэнгэшэхэ байгаал (Б. Мунгонов); урагшаа мултарха түрүүлхэ, түрүүлэн гараха, ахиха (вырываться вперёд, напр. на соревнованиях); 2) сүлѳѳрхэ, hалаха, -гүй болохо (освобождаться, избавляться): Тэрэнэй шанха дээрэ нэгэ батагана абаахайн шүлhэнhѳѳ мултаржа ядан, гунигтайгаар hиинан, дүүжэндэн хүдэлнэ (Г.-Д. Дамбаев); богоолшолгоһоо мултарха богоолто байдалһаа сүлѳѳрхэ, эрхэ сүлѳѳ олохо (освобождаться от рабства); 3) зайлаха, хулжаха, бугаха (увёртываться, увиливать, избегать): – Мүнѳѳшье хуулиһаа мултархатнай бэлэн бэшэ (А. Ангархаев); хэһээлтэһээ мултарха хэһээлтэһээ зайлаха (избегать наказания): Яабашье эндэһээ амиды мэндэ мултаржа гарахын тула хатуужаха ёһотойбди гэһэн шинии үгые һайшаанам (Х. Намсараев); үхэлэй hабарhаа мултарха үхэлэй аюулhаа зайлаха (≈ вырываться из лап смерти): Амиды мэндэ арадань гаража абабал, һанаамни амарха, үхэлэй һабарһаа мултарха һэм (С. Цырендоржиев); даалгабариһаа мултарха даалтаһаа һалаха, даалгаһан даалгабариие дүүргэхэгүйе оролдохо (отделываться от поручений или заданий).