ГУРИМ

юум. н. 1) журам, ёһо, ёһо заршам (правило, порядок, режим, дисциплина): Юндэн дарга ажалай эмхидхэлэй шэнэ гурим, шэнэ янзын түлбэри тухай малшадта хѳѳрэжэ үгэбэ (Д.-Д. Дугаров); Энэ шэнэ гурим тэрэниие ехэл хабшаһан, хүлынь тушаһан шэнги заримдаа байдаг (Д. Эрдынеев); гурим журам (распорядок, режим, дисциплина): Үдэр ерэхэгүй, үдэшэ болгоод гүйлдэхэ ямар гурим журамгүй зон гээшэб! – гэжэ ууртайгаар бадашаба (Ц. Дон); гурим эбдэхэ журамаа алдаха (нарушать порядок): Хэрбээ хүүгэдэй гурим эбдэхые хараал һаа: «А-һаа, господин смотрителиин шугам таниие үгылжэл байгаа һэн» гэдэг (Ч. Цыдендамбаев); гурим соогоо байха эмхи журамаа сахиха (соблюдать дисциплину): Хэрбээ мүргэдэг үнеэн бэшэ һаа, гурим соогоо байгыш! Ши һурахаяа ерээ гүш, али унтаһан нүхэдтѳѳ хулпаа табихаяа ерээ хүн гүш? (Ч. Цыдендамбаев); сэрэгэй гуримаар сэрэгэй журамаар, сэрэгэйхеэр (по-военному): Хасаг гараа малгайдаа абаашан, сэрэгэй гуримаар ёһолоод, ягдагад гэн эрьежэ гараба (Б. Санжин, Б. Дандарон); 2) заншал, ёhон (обычай): Эсэгынгээ зааһан энэ гуримые наринаар сахижа, бүхы гүүдээ ямаршьегүй һайнаар унагалуулхые оролдоно бшуу (М. Осодоев); нютагай гурим орон нютагай ёhон (местные обычаи): Нютагай гурим һайн мэдэхэ болоһон Аламжа Шобдог хоёр бүхы харгыдаа хүн бүхэндэ зохидоор хандадаг байба (Д. Батожабай); буряад гуримаар буряад зоной заншалаар (по бурятскому обычаю): Буряад гуримаар эхэнэр хүн айлшаниие малгайгүйгѳѳр угтаха ёһогүй ха юм (Д. Батожабай); баабайнгаа гуримаар эсэгынгээ заншалаар, зааhан маягаар (по отцовскому обычаю): Хүбүүн тамхи удхаад, баабайнгаа гуримаар эрхыгээрээ даран, аһааба (С. Доржиев); хүндэмүүшэ гуримаар айлшадые дулаанаар угтадаг ёhоор (по обычаю гостеприимности): …Бүтэдмаа Базарсадаевна буряад эхэнэрэй хүндэмүүшэ гуримаар айлшандаа һүтэй ногоон сайгаа аягалба (Б. Мунгонов); 3) зан, һураса, зуршал (обыкновение, привычка): Сэсэн гоёор дуугаржа, бусадһаа онсо илгарха гэжэ тэрэ оролдоншьегүй, ѳѳрынгѳѳл юрэ хэлэдэг гуримаар үгэеэ үргэлжэлүүлнэ (Ч. Цыдендамбаев); гуримаараа ходо хэдэгээрээ, зангаараа (по обычаю, по обыкновению): Баршуудха нара гарахын урдахана бодохол гуримаараа бодоод, балгааһанһаа гараба (М. Осодоев); урданайнгаа гуримаар урданайхида адляар (по-прежнему, как прежде): – Алёша, ши урданайнгаа гуримаар монологуудые сээжээр уншана гүш? (Ч. Цыдендамбаев); ○ ёhо, хуули, эмхи гэжэ үгэнүүдтэй парн. хэрэгл.