ГЭЖЭ

1. холбоо ү., сложно мэдүүлэлэй нүхэсэл мэдүүлэл шухала мэдүүлэлтэйнь холбодог 1) элирхэйлһэн удхатай нүхэсэл мэдүүлэл холбодог (употр. для соединения придаточного определительного с главным предложением): Олзо шамарлаһан хүн ехэ олзо олохогүй юм гэжэ үбгэд хэлэгшэ һэн (Ч. Цыдендамбаев); 2) нэмэлтэ нүхэсэл мэдүүлэл холбохын тула хэрэгл. (употр. для соединения придаточного дополнительного с главным предложением): Харин харааба сохибо, хуха нуга хэлэбэ, ямар уя буягүй хүн гээшэб гэжэ хэлсэхэ үгэ таһардаггүй байгаа (Х. Намсараев); 3) зорилгын нүхэсэл мэдүүлэлые шухала мэдүүлэлтэйнь холбодог (употр. для соединения придаточного цели с главным предложением): Хэды дархашуул һарабша дээрэһээнь эзэнээ буулгаха гэжэ харайлданад (Г. Цыдынжапов); 4) байрын нүхэсэл мэдүүлэл шухала мэдүүлэлтэйнь холбодог (употр. для соединения придаточного места с главным предложением): Хурсахан далиин / Хурдан шадал һунгажа, / Хуби заяагаа / Хаанаб гэжэ бэдэрээ һэн (Х. Намсараев); 5) сэхэ хэлэлгын хойно авторай үгэ соо хэрэгл. (употр. после прямой речи в составе авторской речи): – Мантан томо онгосо дээрэшье, гансаараашье тамаржа шадаха хэрэгтэй, – гэжэ гэнтэ дуугарба (А. Ангархаев); 2. нэрлүүлэгшын заагшаар хэрэгл. (употр. в качестве показателя подлежащего): Зүүн урдахи Гурбан оройто гэжэ хадын зүүн хэбэд соогуур хурса хурса алтан шэрхэгүүд дороһоо ѳѳдэ харбажа, огторгой ѳѳдэ улам хурсадан байна (Х. Намсараев); 3. дах. үгын үүргээр юрэнхыдѳѳ глаголой болон нэрэ үгэнүүдэй хойно хабсаргалта болодог (употр. как послелог после глаголов и имён): Должод мордохуулха гэжэ хойноһоонь һубарилдан гаралсана (Х. Намсараев); 4. наречи, бүридэмэл үгэнүүдые бии болгодог (образует составные наречия): Хашаа хорёогой бахананууд эндэ тэндэшье ёройлдонхой, үдхэн арбагар халаахай сооһоо арай гэжэ харагдана (М. Осодоев).