ГЭМЭЭР I

1. тэмд. н. гэлтэй, гэхээр, гэжэ хэлэхээр (такой, что можно сказать или назвать): Түрүүшээр аалиханаар эхилһэн аад, байн байн хоолойнь улам шангадаба, сонхын шэл зэдэлбэ аа гү гэмээр шэнхинэбэ (С. Цырендоржиев); Буугайнь аманһаа бухалай зэргэ гэмээр хоншуу муухай утаан бадхан гаража, хара гүрѳѳһэ халхалаадхиба (С. Доржиев); хан гэмээр эхүүн, хурса – үнэр тухай (резкий – о запахе): Үнгын сэсэгэй, үбһэ ногооной худхаралдаһан хангал үнэр хан гэмээр хамар сорьёно (Ц.-Д. Хамаев); шаб гэмээр а) тодоор, яб байса (чётко): Тумур Кремлиин ханануудай үндэр ѳѳдэ хараад, номхон зогсожо байтараа, гэнтэ шаб гэмээр нүхэрэйнгѳѳ удхые үргэлжэлнэ… (Ж. Тумунов); б) шэлж. шалд гэтэр, альгадаһанда адляар, шангаар, дайран (с резким звуком, шлепком): Энэ асуудалынь намдууханаар, даамайгаар Сэрээтэрэй улайха улаан нюурыень шаб гэмээр альгадажархиһан шэнги байба (К. Цыденов); яб гэмээр яндайса, саб гэмээр (аккуратно, опрятно): Тэрэнэй мэгдэн эрьежэ харахада, урдань яб гэмээр хубсалжархиһан … лейтенант пилоткодоо гараа абаашаад мэндэшэлэн байба (Ж. Тумунов).