ГЭЭХЭ I

үйлэ ү. 1) үгы болгохо, хаяха (терять, утрачивать): Морёор тармажа ябаһан аад, залхууржа, забһартуулжа, хахад үбһѳѳ гээжэ ябана (Ц. Дон); Хэлэһэнээ хээрэ гээжэ, һанаһанаа һалхинда алдажа болохогүй байна (Х. Намсараев); мяха маряагаа гээхэ тураха, муураха (худеть, истощаться): Нилээдгүй шүүрэжэ, мяха маряагаа гээжэ ондо ороо, хүйтэн шэрүүн, ута удаан үбэлые ехэл тэсэнгеэр дабажа гараа ха юм дааяха (Б. Мунгонов); сагаа гээхэ сагаа һалгаха, дэмы забдаха (тратить зря время): Зай, хүрэг даа, юрэдѳѳ, эндэ тантай шашалдажа, дэмы сагаа гээжэ байнаб (Ц. Шагжин); ◊ тархяа гээхэ тархи туруугаа алдаха, зам мүрѳѳ алдаха (≈ терять голову): Тэрэ алтаяа гарта оруулха гэжэ ябаһаар тархияал гээжэ бү орхи (Ц. Цырендоржиев); 2) алгадаха, таһалха, хаяха (пропускать): Гэр бүхэни гээнгүй… (Х. Намсараев); хэшээлээ гээхэ хэшэлээ таһалха (пропускать занятия); 3) үлѳѳхэ, ахиха (оставлять позади себя): Ехэ Боро Халзан Хуаае холо гээбэ; 4) урданай буряад ёһодо нарайгаар наһанһаа нүгшэһэн үхибүүе хүдѳѳ гаргажа морин дээрэһээ гэдэргээ харангүй ганзагаяа тайлаад, унагааха ёһо (по бурятскому обычаю умершего в младенчестве ребёнка уронить с лошади, не глядя назад); ◊ яһаа гээхэ үхэхэ, наһа бараха (умереть): Һанаанда хатаһан удаган юуншье боложо магад, нютагтаа яһаяа гээхэ ёһотойб гэжэ ѳѳрѳѳ яаруулдаг байгаа ха юм (Б. Санжин, Б. Дандарон).