ГАШУУН

1. тэмд. н. 1) таагүй амтатай, хорон, аагтай, дабһа ехэтэй (горький, кислый, солёный): Тиигээд хаа-яа түүхэй жэмэсүүдые оложо, амандаа хэхэдэнь, хоол болохоһоо байтагай, хоротой гашуун байжа, хэдэн удаа ойгоо гутан, бѳѳлжэжэ зобоһон байха юм (Х. Намсараев); Гашуун аарсыень бүри гашуун болгожо, нюдэнһѳѳнь нёлбоһод аарсан соонь дуһалан унана (Ч. Цыдендамбаев); гашуун эм муухай амтатай эм (горькое лекарство): Айхабтар гашуун эм уужархёод байһандал, гэнтэ хамараарнь халуу сорьёно (Ч. Цыдендамбаев); гашуун сай аагтай, эхүүн сай (крепкий чай): Тиигээд гашуун сай дулаасатараа уугаад, … Гончаров Якимовтай землянкаһаа гаража шагнаархана (Ж. Тумунов); 2) эхүүн, шороб, аагтай (горький – о запахе, дыме): Хажуудахи туһалагшанарынь мүнѳѳ бойпуур соонь гал хэжэ, нэгэ гашуун үнэртэй юумэ түлижэ, утаа бааюулаад, мүн лэ ара талаарнь зогсонод (Х. Намсараев); Балмасуу бүдүүнээр орёоһон тамхинһаа гашуун шороб утаа бааюулна (Ц.-Ж. Жимбиев); 3) шэлж. хэтэрмэ уйдхартай, хэмжээлшэгүй, аймшагтай гашуудалтай (печальный, скорбный, горький): Гэртээ ороходонь, хүнды хүхэ, хүйтэн шэнги байжа, Должоной шарайда хэмжээлшэгүй гашуун уйдхарай тэмдэг гаража ерэнэ (Ц. Дон); гашуун нёлбоһон уйдхарай нёлбоһон (горькие слёзы): Доржо сээжэдээ хүндэ үбшэнтэй, нюдэндѳѳ гашуун нёлбоһотой интернадтаа бусаба (Ч. Цыдендамбаев); гашуун алдуу бэеэ буруушаамаар алдуу (горькая ошибка): Түрүүшынь мэдэрэл мэхэ гохо, гашуун алдуу үзѳѳгүй, сэбэр ёһодоо үлэг (А. Ангархаев); 4) шэлж. шэрүүн, огсом, гомдолтой, гомдомоор (резкий, обидный): Болиит, Сумбад абгайтай бү арсалдыт. Огсом гашуун үгэ ойлгомторгүй хэлэжэрхидэг бүхы баяд ноёдой һамгадай зан гэжэ мэдэдэггүй ябаа гүт? (Ч. Цыдендамбаев); Гашуун шэрүүн хоолойгоор «Гара наашаа!» гэхэдэнь… (Х. Намсараев); 2. юум. н. 1) муухай амтан (горечь): Тэлеэ-э, архиингаа гашууе ойлгохоор хадаа балай ехээр һогтоогүй ха юм (Б. Мунгонов); 2) уйдхар, уй, гуталга, сэдьхэлэй үбшэн бололго, шаналал (печаль, грусть): Хүбүүд Илья Ильичдэ гашууниие хүртѳѳхэһѳѳ гадна Владимир Яковлевичда ямар нэгэ мууе, зохидгүй юумэ хэһэнээ гэнтэ мэдэрбэд (Ч. Цыдендамбаев).