ДУН

1. юум. н. 1) нилдагар бэетэй уһанай амитадай бэе дээрээ кальцитай шулуулиг бодосоор болбосоруулан бии болгоод, бэе дээрэ абажа, аюулай болоходо хоргодог, мүн араг яһагүй тэрэ амитадай нилдагар бэеыень эмхилэн баридаг амһартын түхэлтэй юумэн (раковина): Үлэхэ болоходоо хүбүүн гансата урмагүй боложо, багшынгаа юуншье гээ һаа дабагдахаар бэшээр, дун гэр уруугаа шургажа хорошоһон хорхой мэтэ, эртээнһээ бэеэ хуряаба (К. Цыденов); 2) утаһанда үлхэгдэһэн дунгаар бүтээгдэһэн гоёлой зүүдхэл (бусы из ракушек); 2. элирх. үүргээр хэрэгл. 1) дунгаар хэгдэһэн (сделанный из раковины); дүн бүреэ дунгар лабай, юhэн эрдэниин нэгэн, үргэн талыень альгаараа хаагаад, уйтан нүхэ руунь үлеэхэдэ, абяан гарадаг (морская раковина, звуки её подобны звукам рога): Бага үдэ багта арбан дүрбэ тухай наһанай улаан торгон тэрлигтэй хоёр хүбүүн «алтан» үргѳѳһѳѳ гаража ерээд, үүдэнэй хоёр тээ зогсожо, гурба удаа сагаан дун бүреэнүүдые үлеэгээд, һѳѳргѳѳ орошобод (Б. Санжин, Б. Дандарон); 2) дуншуу, дунда адли (похожий на раковину): Ой тээшэ, аршаан тээшэ ханхайһан харгыгаар Алдар алхалан, ягаахан, сэгээхэн, дун шараханшье, хүб хүхэхэншье сэсэгүүдтэ һайхашаан дурлажа, байгаалиин агууехэ уран дархан байһые гайхан ябана (Ц.-Д. Хамаев); дун сагаан саб сагаан, хүнэй шүдэн, хонид, тэдэнэй нооһон, саһан, морид, саарһан г.м. юумэнүүд тухай: Малгайгаа абахадань, дун сагаан үһэнүүдынь һалхинда хиидэбэ (Д. Эрдынеев); дун сагаан шүдэн саб сагаан, ялагар сагаан шүдэн (жемчужные, белоснежные зубы): Миһэлзэн энеэхэдэнь, шантагархан хамарайнь дорохи пүлсэгэр улаахан уралнууд доронь эрдэни субад мэтэ дун сагааханууд шүдэд жэрылдэнэ (Ц. Шагжин).