ДОСОО

1. наречи 1) ямар нэгэн юумэнэй дотор, ямар нэгэн юумэн руу, гэдэһэ дотор (внутри, внутрь, в животе): Нүгѳѳдэнь Балта үбгэжѳѳлтэй досоо үлэжэ, гэр соохииень нэгжэнэ (М. Осодоев); Зондо гэшхүүлһэн Булад досоомни үбдэнэ гэжэ гонгиноно (Д. Батожабай); досоо орохо дотор орохо (заходить внутрь): Хүхюутэй юумэ досоо ороходонь, Золто Зундуев шал һогтуугаар столоо ёборжо, хэнииешьеб даа амандаа орохысо хараажа, бадашажа сүлѳѳгүй һуугаа (М. Осодоев); досоо мушхалга хүйтэ абалгаһаа гү, али муу шанартай юумэ эдиһэнһээ боложо доторой үбдэлгэ (резь в животе); досоо газаагүй доторшье, гадаашье (везде, внутри и снаружи): Нээрээшье, энэ ордон досоо газаагүй үмхирһѳѳр үнинэй байгаа (Д. Батожабай); досоо тээхи дотор байгаа, дотор талын (внутренний, находящийся внутри): Балагаанай досоо тээхи дэбдигдэһэн хүбхэн дээрэ үлэһэн мүрнүүдээр тухайлхада, эндэ гурбан хүн ажа һуугаа (В. Гармаев); досоо тээшээ дотор тала руу (внутрь): Харин үүдэниинь досоо тээшээ нээгдэдэг (С. Доржиев); 2) дотороо, сэдьхэлдээ, ой ухаандаа, hанаан бодолдоо; аман соогоо (внутренне, на душе, про себя): Харин энэ наһан болошоод, наадалуулна гүб даа гэжэ һанахада досоо балайшье һайн бэшэ байна (С. Цырендоржиев); досоогоо бодохо (гү, али шэбшэхэ) дотороо бодомжолхо, боро ухаандаа болбосоруулха (думать про себя): Али мэдээ табижа унаһыень досоогоо шэбшэнэ гү? (Д. Батожабай); досоогоо баярлаха сэдьхэлдээ баяр түрэхэ, хүхихэ (внутренне радоваться): Олонхидынь Дүүхэйе бүхы сэдьхэлһээ хайрлабашье, сагһаа урид баярхажа, һайзгайржа захалһан Сухаанагай муу байдалда ороходо, досоогоо баярлана ха (М. Осодоев); 2. дах. ү. 1) дотор, сэдьхэлдэ, ой ухаанда, hанаан бодолдо (внутри, на душе, на сердце): Хүнэй досоо муу һайн хоёр ходо зэргэсэн тэмсэжэ, буһалгаалжа байдаг шуу (М. Осодоев); Иимэ онсо һайхан орон нютагаа дайсадта буляалганхаар, үхѳѳ һаа дээрэ гэжэ Дундайн досоо ороно (Ц.-Д. Хамаев); 2) дотор, соо, руу (внутри, внутрь, в); ○ газаа гэжэ үгэтэй парн. хэрэгл.; 3. тэмд. н. 1) доторой, дотор талын, дотоодо (внутренний): Үшѳѳ энэнь багадахадаа, түрмын досоо талада табигдаһан харуулшанай хёрхо нарин байхынь тулада Ван-Түмэрэй араһаа ута гэнжээр тэрэниие холбожо суургалдаг байгаа (Д. Батожабай).