ДОЙБОД

1. юум. н. 1) һэлгэсэлдэһэн хара сагаан 64 тэбхэрхэнүүдтэй хюлгэ дээрэ 24 сагаан ба хара түхэреэн тобшонуудые (зарим ушарта хюлгынь тэбхэрнүүд, тобшонуудайнь тоо бүри олоншье байдаг: 100 гү, али 144 ба 20 гү, али 30) тусхай дүримүүдээр түлхин наададаг наадан (шашки): Гомбожаб тэрэниие мори унуулжа һургаа. Хоюулан дойбод, шатар табидаг (А. Ангархаев); дойбод сохихо а) дойбод наада наадаха (играть в шашки); б) шэлж. мэхэ гохо гарган, зарим нэгэ таагүй юумэ хэхэ, бүтээхэ, саагуур наагуур орохо (сделать ход конём): Тиигээдшье олон жэл элдэб дойбод сохижо дүршэһэн хүйхэр һааб даа! (Д. Батожабай); дойбод сохилго мэхэ гохо гарган, зарим нэгэ таагүй юумэ хэлгэ, бүтээлгэ, саагуур наагуур орохо ябадал (плутни); ◊ долоон тээ дойбод сохихо барг. нэгэ зэргэ олон юумэ хэжэ байгаад нэгыеньшье дүүргэхэгүй (делать одновременно несколько разных дел и ни одно не закончить); 2) хюлгэ дээрэхи хара сагаан тэбхэр толбонууд (клетки на шашечной доске); 2. тэмд. н. дойбодлиг, тэбхэр тэбхэр хубинуудһаа бүридэһэн хээтэй (клетчатый, шашечный): Тэдэ хада уулын хоорондуур, аяар доро, бүлэг бүлэг гэрнүүдтэй, олон үнгын зурууд ба дойбод таряалантай, ногооншугынуудтай, годи-бэди болоһон горхонуудтай хүндынүүд (Б. Санжин, Б. Дандарон).