ДЭЭШЭ

наречи 1) ѳѳдѳѳ, дээрэ, дээгүүр (наверх, вверх, повыше, выше): Харгыда хүрэжэ, доошоо гол газар руу бэшэ, дээшэ хадын нэгэ хабшал тээшэ гүйлгэшэбэ (А. Ангархаев); Отогой арада байһан бүдүүн модо хүнгэхэнѳѳр бүһэнһѳѳ дээшэ үргэдэг болобо (Д. Батожабай); Улаан-Үдэ хото далайн нюрууһаа тухай дээшэ оршодог; дээшэ доошоо үндэрһѳѳ доошоо, дороһоо үндэр тээшээ (вверх-вниз): Бишыхан Баатар дээшэ доошоо ниидэжэ, хиидэжэ байхадаа, амаа ангайлгаад, айхабтар ехээр баярлана, энеэнэ даа (Б. Мунгонов); дээшэнь үргэхэ а) дээрэ болгохо (поднимать); б) шэлж. тушаал үргэхэ (повысить в должности); дээшэ бариха а) ямар нэгэн юумэ дээрэ үргэхэ (держать выше); б) шэлж. дууһан гаргашалха, дууһаха (исчерпать); в) алаха, хюдаха, һалгаха (уничтожить); г) бѳѳ бурхан сабдагуудта үгэлигын мяха үргэхэ, үгэлигын мяхатай табаг ара тээшэнь толгой дээгүүрээ шэдэхэдэ хойгуур байһан нэгэн баридаг (поднести выше – духам, богам); дээшэнь гомдол бариха засагай гү, али захиралай талаар гомдол бариха, гомдохо (подавать жалобу в высшую инстанцию); дээшэ һууха хүндэтэй газарта һууха, хойморлохо (занять почётное место); 2) үлүү, гадна (выше, более): Зүблэлтэ засагай үедэ олон жэлэй туршада зуунһаа дээшэ хурьга абаһан хонишон гүрэнэй шагналда, «Ленинэй» гү, али «Ажалай Улаан туг» ордендо хүртэдэг һэн; 3) аха, наһаар ехэ (старше): Буряад арадай заншалда ѳѳрһѳѳ дээшэ наһатай хүнэй урдааһаа хүндэлэн хэлэхэгүй гэһэн ёһо бии юм.