ДАЛТИРХА

үйлэ ү. 1) зайлаха, холодохо (уклоняться, прятаться, отклоняться от удара): Һамганиинь гэрэйнгээ хана мүргэжэ унаад, дээрэһээмни үдьхэлнэ аа гү гэжэ газарта таршалан, далтиран байба (Б. Санжин, Б. Дандарон); нюдэ(н) далтирха эшэһэнһээ, аягүйрхэһэнһѳѳ гү, али айд гэһэнһээ, дурагүйтэһэнһѳѳ боложо сэхэ хаража ядаха, нюдѳѳ саашань болгохо (отводить глаз): Тэдэнэй мүльhэн хүйтэн харасаhаа нюдэмни далтиржа, сэдьхэлни үбдѳѳ (Г.-Д. Дамбаев); харасаһаа далтирха харасаһаа хоргодохоёо һанаһандал болохо, нюдэ руунь харахаяа айха (избегать взгляда): Басаган тэрэнэй зэбүүрхэмэ хүйтэн харасаһаа далтиржа, толгойгоо гунхуулан, доошоо харашаба (Г.-Д. Дамбаев); сошон далтирха айһандаа саашаа болохо, холодохо (уклоняться в испуге): Иимэ түргѳѳр харайлгажа ябаһан моритой хүнһѳѳ гудамжаар ябаһан зон амитан сошон далтиржа, иишэ тиишээ бутаран зайлана (Ц. Шагжин); 2) шэлж. айха, сошохо, үргэхэ, зүрхэсэжэ ядаха (пугаться, трусить): Залуу хонишон далтиран айһаншье юумэгүй, аргаахан хажуудань ерэжэ, нэмэридэнь орон һууба (Ц.-Ж. Жимбиев); Даарахада даха хэрэгтэй, далтирхада хуяг хэрэгтэй (Оньһ. ү.)