ДАЛА I

юум. н. нюрганай дээдэ захада байдаг гурбалжан түхэлэй хабтагар аад, дээгүүрээ зурагартай хос яһан, энээндэ хүнэй гар, амитадай урда хүл холбогдонхой байдаг (анат. лопатка): Мяха хурылжа, арюудхаһанай һүүлээр үбгэд галаа тойрожо һуугаад, хониной дала ехэл амтархан эдижэ, архяа гудамхин уужа оробол даа (М. Осодоев); Далаһаа далан хүн хүртэхэ ёһотой (Оньһ. ү.); дала мүр(э) хүнэй ара нюрганай дээдэ хуби, ээм (плечи, верх спины): Хорло хурганайнгаа үзүүрээр Лодоной дала мүрые дүмүүхэнээр түлхеэдхибэ (Г.-Д. Дамбаев); дала мүрѳѳ хабшаха (гү, али хабшагад гүүлэхэ) юумэ мэдэхэгүйб гэжэ абяагүйгѳѳр дала мүрѳѳ үргэжэ зангаха (пожимать плечами): Бальжинима дала мүрнүүдээ хабшаад, доошоо шахын һууна (Б. Мунгонов); Хада уулануудые хайхарамжагүйгѳѳр хаража байһан егерь юушье харюусабагүй, юрэл шэмээгүйгѳѳр дала мүрнүүдээ хабшагад гүүлэбэ (Б. Мунгонов); дала шэнжэхэ гурбан наһатай, зэмдэггүй сагаан хониной далые бѳѳ шэбшээд, галда түлижэ абаад шэнжэжэ, энэ мэтээр хэлэдэг байгаа гэбэл: үбшэн хүнэй алтан һүлдэнь абтахань дүтэ болоо, ами наһанайнь холодохонь ойро болоо г.м. (Х. Намсараев) (гадать по бараньей лопатке): Дардай һандали дороһоо нэгэ хайрсаг гаргаад, тэндэһээ хониной дала абажа, түлигдэжэ байһан түмэр пеэшэн дээрэ табяадхина. Тиигээд нилээдгүй удаан хүлеэһэнэй һүүлдэ, далаяа абажа няһалаад, наран ѳѳдэ барижа, удаахан хараба (М. Осодоев); дала модон дулаан ороной үндэр голтой аад, мүшэргүй, оройдоо хэдэн далбагар, дэбюур мэтэ ута набшатай мүнхэ ногоон модон (пальма).