ДАБАА(Н)

(Н) юум. н. 1) хүтэл, хоёр үндэрэй хоорондуурхи дээгүүрээ харгытай, налуу газар, нахид (перевал): Галуута нуурай зүүн урдуурнь Даргашын дабаан гэжэ үргэлжэ хонгор ухаа гүбээнүүд дабхартан харагдана (Х. Намсараев); Хаана холын хизаарта / Хадын дабаан матарна (Д. Улзытуев); 2) шэлж. түбэг, һаалта, бэрхэшээл (препятствие, трудность): Хуби заяагаа дахин шэнээр харааш, / Илалтын олон дабаа илажа дабааш… (Х. Намсараев); ◊ далан дабаа гаталха олон тоото хүндэ хүшэр юумэ гаталха, тэсэжэ гараха (преодолевать трудности, испытать многое): Тэдэнэр арайхан гэжэ ябага нюсэгѳѳр, далан дабаа гаталжа, эрдэм номдо һурахаяа, арад зондоо туһа хэхэеэ шармайна (Ч. Цыдендамбаев); 3) шэлж. наһанай шухала үе шата (значимая веха жизни): Мүнѳѳ һаншаг сайһан үндэрэй дабаан дээрэһээ хараад, сасуулаад үзэхэдэмни, ямар жаргалтай таталюургүй хаһа һэм даа! (Д. Дылгыров); Ажабайдалай дабаан ѳѳдэ гарахадам, олон бэрхэшээлнүүд ушардаг, тон хүндэ байдалда ороходоо, абамни, шамайгаа һанан, мүн эжынгээ аша туһые һанан, гурбан дабхар хүсэ орожо, эрэлхэгээр далияа дэбидэгби (Ц.-Д. Хамаев); наһанай дабаа дабаха тэбхэр ой хүрэхэ, жара, дала, ерэ, зуу наһа наһалха (перевалить за.., например, шестьдесят – о возрасте): Хэды майб даа, наянайнгаа дабаа дабаа (С. Цырендоржиев).