БУУЛГАХА

үйлэ ү., идх. залог 1) доошонь болгохо, доошонь оруулха, һуулгаха, доошолуулха, ябагалуулха (опускать, спускать, спешивать, высаживать с чего-л.): Таһалгадаа орожо, үүдэнэйнгээ хүндэ портьерэ буулгаад, орон дээрээ үгэ дуугүйхэн һууба (Ч. Цыдендамбаев); Хорло тэргэ дээрэhээ хүбүүдые буулгаба (Г.-Д. Дамбаев); сэнгээ буулгаха үнэ сэн хямдаруулха, хүнгэн болгохо (снижать цену): Нэгэ хүгшэн эхэнэр ерэжэ, сэнгээ нэгэ зааха буулгаха гүш гэжэ асуухадань, Андрейка зүбшѳѳбэ (Ц. Шагжин); нюдѳѳ буулгаха доошоо хараха, уруу хараха, сэхэ харахагүй, нюдѳѳ бүрылгэхэ (опускать взгляд, потупить взор): Тиихэдэнь тэрэнэй ямаршьеб жэгтэй, хооһон харасаһаа далтиржа, Намжал мэгдэжэ, нюдѳѳ буулгана (К. Цыденов); хүмэдхѳѳ (гү, али нидхэеэ) буулгаха барайха, шарайгаа барайлгаха, нидхэеэ зангидаха (хмуриться): Иванайнгаа унжагай утаар, нэгэ янзаар хѳѳрэхэдэ, Хурьган хүмэдхѳѳ буулган, абяа аниргүй шагнабашье, дотороо тон ондоо юумэн тухай бодожо байгша һэн (Б. Санжин, Б. Дандарон); Дугаржаб нидхэеэ буулган, юушьеб шэртэн һууха зуураа дуугарна (Ц.-Ж. Жимбиев); абарал буулгаха абаралдаха, урид мэдэжэ хэлэхэ (прорицать): Самбуу лама яһан шоогоо орхижо, Алханын үбэртэ гэртэхинээ орхихыень абарал буулгаһан юм (Д. Батожабай); бэри буулгаха хүбүүндэ һамга абхуулха, бэритэй болохо (брать невестку в дом): Бэриеэ буулгаад байхадаа, арбан хургыень алтаар шэмэжэ, арюухан бэеыень торгоор орёонол бэзэ (Х. Намсараев); 2) ашаа абаха, хаяха, унагааха (разгружать): Уржадэр лэ Шойдоной Дэлгэр нала нашан болонхой юумэ түлеэ буулгажа үгэнэ һэн лэ (С. Цырендоржиев); 3) ямар нэгэн унаагаар хүниие ошохо газартань хүргэжэ үгэхэ (подвозить): Харин Булад эхэеэ ѳѳрынгѳѳ машинаар буулгажа үгѳѳ юм ха (Ц.-Ж. Жимбиев); 4) сохихо, наншаха (бить, ударять): Гэдэргээ шангаар түлхюулшэхэдээ тэрэ ухаа алдаад, урагшаа даб гэжэ бодохо забда үгэнгүйгѳѳр буулгажа оробо (Д.-Д. Дугаров); нюдарга буулгаха нюдаргаараа ёборхо, шааха, сохихо (бить кулаком); модоор буулгаха модоор сохихо (бить палкой): Дардай бѳѳ ууса уруунь хэды дахин модоор буулгаад, һүүлыень мушхаад абана (М. Осодоев); 5) хуулаха, хуулбари хэхэ (копировать, списывать): Тиигэжэ байтараа, нэгэ хуушаршаһан блокнот гаргаад, ном сооһоон юушьеб буулган тэмдэглэн бэшэнэ (Ц. Дон); 6) фото, видео хэрэглэн хааха, шэнгээхэ (снимать): Зай, зай, яhала болоо. Буулгабаб, – гээд, тэрэ хүбүүн кнопко даража фотоаппарадаа «тирд» гүүлээд абаба (Б. Мунгонов); 7) гаргаха, сүлѳѳлхэ, хаяха (увольнять, смещать): Тиихэдэ энэ нүхэр намайе тушаалһаам буулгаха шалтаг, арсалтагүйгѳѳр гэмнэхэ һагабшынгаа үзүүрхэниие бэдэрнэ гэжэ сэдьхэдэг һэн (С. Цырендоржиев); 8) барг. эдеэшүүлхэ, эдьхэхэ (заваривать, настаивать): Айлшад орожо ерэбэ, хурдаар сайяа буулга.