БУРГААҺА(Н)

(Н) 1. юум. н. 1) голой эрьеэр ургадаг, уяхан мүшэртэй, нарин набшаһатай модон, үшѳѳһэн (ива): Заримдаа һайхан намар боложо, һалаа эшэнүүдээ хухалуулан арбайлдаһан Таһархайн голой бургааһад дахинаа гүлгэлдэг бэлэй (Ц.-Ж. Жимбиев); улаан бургааһан голой эрье, хээрэ тала, шиигтэй, элһэтэй газарта ургадаг модон, буурсаггүй үшѳѳһэн (красная верба, желтолозник): Тэрэнэй эрьеэр уляаһа, үшѳѳһэнэй болон улаан бургааһанай нэбшэгэр һѳѳгүүд ургадаг (К. Цыденов); буурсагтай бургааһан хабартаа буурсаг гарадаг, гүлгэлдэг үшѳѳһэн, задаран гараһан буурсагуудтай мүшэрнүүдынь таһалан абажа, ородой шажанай һайндэрѳѳ шэмэглэдэг, бэе бэеэ амаршалжа нэгэ-нэгээр, гурбааршье хубаалдадаг (верба); 2) (ивняк, тальник): Унаганиинь бургааһан соо тѳѳришоод, инсагаалхань дуулдаха юм (Д.-Д. Дугаров); һѳѳг (гү, али бүлэг, хэһэг) бургааһан бургааһан модоной шугы (ивовая заросль, ивняк): Ямаршье ангай ябаһаниинь ойлгохоор бэшэ – һѳѳг бургааһан морито хүниие хушама үндэр (С. Доржиев); Жамганов траншейн нүхѳѳр дайсан худар шэртэн байтараа, бүлэг бургааһанда бэеэ нюужа, траншейһээ үндыбэ (Ж. Тумунов); Хэһэг бургааһан дундуур Тогоошын ошожо харахадань, нэгэ шаргал дааган хонхосог соо унашоод хэбтэбэ (Д.-Д. Дугаров); бүтүү бургааһан үдхэн һѳѳг (густые заросли): Уданшьегүй тэрэ мори тэргэнь хобдол харгыһаа гаража, бүтүү бургааһан соо орон тогтошобо (Ц.-Ж. Жимбиев); 3) мүшэр, үртэһэн, шабхуур, һабаа (прут, хворостина): Халашаһан моринойнгоо ама табижа, бургааһаар шабхуурдажархихадань, тэргын мѳѳрнүүд эршэгэнэжэ, тооһо таташаба (Ц.-Д. Хамаев); ○ боролжо гэжэ үгэтэй парн. хэрэгл.; 2. тэмд. н. үшѳѳһѳѳр, бургааһаар хэгдэһэн (ивовый, сделанный или плетёный из прутьев): Эдэ гурбан уданшьегүй хартаабхын гүрэмэл бургааһан хорёогой хаамжа үүдэндэ хүрѳѳд орхинод (Х. Намсараев); Георгий Николаевич ѳѳртѳѳ бургааһан тулуур сабшажа абаад, һүхэеэ Сэдэндэ бусааба (Б. Мунгонов); бургааһан тэргэ дээрэхи хайрсагынь бургааһа гүрэжэ хэгдэһэн тэргэ (телега с плетёным кузовом): Бургааһан тэргэ гүрэдэг тэрэ ородуудтнай шинии Үхинхэнэй хүлдэ түмэр гэнжэ зүүлгэжэрхёогүй һаань һайн һэн (Ч. Цыдендамбаев); бургааһан араг талаар аргал суглуулхадаа, нюргандаа үргэлжэ ябадаг бургааһа гүрэжэ бүтээһэн үргэн амһартай түрсүүг, араг (корзина для собирания кизяка): Хүгшэн бургааһан арагаа үргэлѳѳд, һабар баряад, аргал түүхэеэ ошобо; бургааһан морин хүүгэдэй хоёр хүлэйнгѳѳ хоорондуур баряад, морёор хатарһан шэнгеэр гүйлдэжэ наададаг мүшэр («конь» в виде прутика): Үнэхѳѳрѳѳшье тэрэнэй жаахан Бабжа хүбүүниинь ехэл тоомгүй, газаа гараад лэ, бургааһан мориёо зайдалан гүйлгэшэхэдэнь, хүгшѳѳдэйнь хүсэхэеэ болёо (Ц.-Ж. Жимбиев).