БѲѲ

юум. н. хүнүүд болон һүнэһэдэй хоорондохи харилсаа бэелүүлдэг харын шажанай, шүтѳѳнэй санаартан. Бѳѳнэр хүнэй ерээдүйн байдал ямар байхаб гэжэ хэлэдэг, аяар холо юун боложо байhыень харадаг, элдэб үбшэнhѳѳ аргалдаг, бороо саhа оруулжа шададаг, наhа барагшадые доодо түбидэ эльгээхэ шэдитэй гэхэ. Бѳѳлэхэдѳѳ тэдэнэр онго ородог; энэл үедѳѳ hүнэhэ hүлдэнэртэй харилсаха аргатай болодог. Бѳѳнэр 9 шатын шанар хүүлэдэг, тиихэ бүреэ эди шэдинь ехэ болодог гэхэ. Эдэ хэргэмүүдынь ямараар hубаридаг бэ гэжэ элдэб номуудта ондо ондоогоор хэлэгдэдэг. Тэрэ тоодо шэрээтэ, хэсэтэ, hорьбото, оргойто гэхэ мэтээр нэрлэгдэдэг. Харин наймадахи шатань дүүрэн гү, али бүхэли бѳѳ гэгдэдэг. Эгээ hүүлшын, юhэдэхи шатын шанар абахадаа, заарин бѳѳ гэhэн дээдэ хэргэмдэ хүртэдэг. Харин шанар абаагүй бѳѳнэрынь хаялгаша, ябаган, хуурай, заяанай, тайлгаша, минааша бѳѳ гэхэ мэтээр нэрлэгдэдэг байhан (шаман, служитель шаманского культа): Бѳѳ баруун гартаа архитай модон тагша баринхай, бүгэдэниие гал хурсаар үзүүрлэн хараад, ханхинатар бѳѳлэжэ байна бшуу (М. Осодоев); Бѳѳ үһѳѳрхүү, бүхэ хүшэрхүү (Оньһ. ү.); бѳѳ удагад хүнүүд ба элдэб hүнэhэдэй хоорондохи харилсаа бэелүүлдэг тусхай улад (шаманство, шаманы и шаманки): Энэ хадаа бѳѳ удагадһаа үүдхэгдэһэн муухай ехэ хараалай удхатай юм байгаа гэхэ (Х. Намсараев); бѳѳ найжа үхибүүндэ нэрэ үгэһэн бѳѳ, нэрлэгшэ (шаман-наречитель, опекун): Тэрэ зүнтэг үбгэжѳѳлшни бѳѳ найжые гэртээ урижа ерүүлдэггүй, мүргэл хүүлэдэггүй хүн шуу (М. Осодоев); сагаан бѳѳ сагаан хубсаһа үмдэдэг, сагаан мори унажа ябадаг, дээдын ноёдые, баяшуулые хангадаг байһан бѳѳ (белый шаман); хара бѳѳ юрэ зониие хангадаг байһан бѳѳ (чёрный шаман); бѳѳ хуһан харын шүтѳѳнэй нангин хуһан тужа, шэбэр (священная шаманская берёзовая роща); ◊ бѳѳ болонхой байха ямар нэгэн юумэндэ атима болохо, шадамар болохо (≈ съесть собаку на чём-л.).