БАТАГАНА

, батаганаан юум. н. 1) хори хара бэетэй, хашарһан хоёр далитай, ниидэдэг, хүнэй гэр, малай байра тойрон амидардаг шумуул (муха): Гэрэй хана, үhээгээр hажаhан батаганаанууд наранай элшэдэ дулаасахадаа жиигажа эхилбэд (Г.-Д. Дамбаев); үтэнэй батаганаан ялагар ногоон үнгэтэй бэетэй, юумэндэ hуухадаа (жэшээнь, мяханда) үтэ хаядаг томошог батаганаан (мясная муха): Уданшьегүй үтэнэй батаганаан тэрэ мориной сэхир нюдэн дээрэ ерэжэ һууба (Д. Батожабай); 2) сэл., ивалга, барг. нарин зѳѳлэн бэетэй хүнэй, амитанай шуһа һорожо уудаг, далитай жэжэ шумуул (комар): Шорон хушуутай батаганаан һиинажа, амар заяа үзүүлнэгүй (М. Осодоев); һохор батаганаан мухар бошхо, боргооһон, тон жэжэ бэетэй, шуһа һорожо хооллодог далитай шумуул (мошка, гнус); батаганаа боргооһон шуһа һорожо уудаг жэжэ шумуулнууд (комары, комарьё): Саадахиинь нюур шарайгаа сагаан марляар боонхой юумэ, батаганаа боргооһондо барюулхаяа айжа ябахадань, ойронь унай табина (Ц.-Ж. Жимбиев); ○ аляаhан, боргооhон, hоно гэжэ үгэнүүдтэй парн. хэрэгл.