БААТАР

1. юум. н. үльгэр, онтохонууд соо дурдагдадаг ехэ хүсэтэй хүн (богатырь, герой, батор): Арадай дундаһаа баатар түрэдэг, абарга дайсанаа даража шададаг (Х. Намсараев); Тэрэ баатар арад зонойнгоо зол жаргалай түлѳѳ хада уулын хорото олон сабдагуудтай хүсэ шадалаа хайрлангүй тэмсэдэг байба ха (Б. Мунгонов); Ажалай баатар ажалда үндэр амжалта туйлаһанай түлѳѳ үгтэдэг гүрэнэй шангал (Герой труда): Хүндэтэ Цыбжит Бадмаевна, та … гүрэн түрынгѳѳ үндэр хайра шагналда хүртэжэ, Ажалай баатар боложо, түрэл Юрѳѳ нютагаа суурхуулба гээшэлта даа (Б. Мунгонов); баатарай үхэлѳѳр унаха зүрхэтэйгѳѳр байлдаһаар хосорхо (пасть смертью храбрых): Дайнай hүүлээр hара болоод байхада, «Танай нүхэр Тыкшеев Сэрэн, 1945 оной майн 9-дэ Прага шадар баатарай үхэлѳѳр унаа (Ц. Цырендоржиев); ◊ баатартаа найдажа, бахада хазуулха бэедээ ехэтэ найдаха, түбһэн юумэ тоохогүй янзатай байха (быть самонадеянным): – Баатартаа найдажа, бахада хазуулба гэhэн үгые hанаха хэрэгтэй – гэнэ гэтэдэг юм, урьха угтадаг юм (Х. Намсараев); 2. тэмд. н. 1) бүхэ, бар хүсэтэй (сильный, дюжий): Энэ түрэлхиин баатар бэетэй командирынь баһал мэдээ ороногүй (Б. Шойдоков); Баатар хүнтэй барилдаха бэрхэ, баян хүнтэй заргалдаха бэрхэ (Оньһ. ү.); 2) эрэлхэг зоригтой (смелый, мужественный, отважный): Иимэ баатар хүбүүтэйбди гэжэ тэдэнэр энэ болотор һанаагүй ябаа … Номгониинь үнэн дээрээ одоо үльгэрэй баатартал нугаршагүй хаба зоригтой байба бшуу (Ц.-Д. Хамаев); 3) алдарта, баатарлиг, габьяата (доблестный, героический): Баатар хүбүүнэй эхэ боложо, баян дайдаяа эзэлэн һуугаарай (Х. Намсараев).