БҮГЭДЭ(Н)

(Н) түл. ү. булта, бүхы, бүхыгѳѳрѳѳ, бултаараа (все, всё, обще, все-): Хойноһоонь бүгэдэ шууян гүйлдэн орожо, плугуудаа үзэхэдэнь, наада захын плугай анзаһан үгы байба (Ц. Дон); эдэ бүгэдэ энэ бүхы, эдэ булта (всё это, вся эта, весь этот, все эти): Эдэ бүгэдэ тэрээндэ ямар нэгэн хэрэггүй, хооһон, тиигэбэшье аягүй зүүдэн мэтээр һанагдаба (К. Цыденов); Эдэ бүгэдэ бултаараа мүнѳѳ уншажа һуугааша ламын олзо болохо юм (Х. Намсараев); бүгэдэ зон булта хүнүүд, бүхы зон (все люди, весь народ): Энэ шэнэ жэлэй гарахадань, бүгэдэ зон нэгэ наһа нэмэбэ (Ц.-Ж. Жимбиев); бүгэдэ арадай бүхы арадай (всенародный): Хамаг хүнүүдэй энэ ехэ бүгэдэ арадай хэрэгтэ гэжэ үгэхэ юумэеэ нэрлэһэн хойнонь Балжанхай үмдэжэ ябаһан хүбэнтэй хүүртигээ бэлэглээд… (З. Гомбожабай); бүгэдэ ниитын бултанай хабаадалгын, олониитын (всеобщий): Харин би бүгэдэ ниитын хэрэгтэ бүхы һанаагаа табин ябахадаа, гэртэхи байдал тухайдаа мартажархигшаб (Ц.-Ж. Жимбиев).