БҮД I

1. юум. н. 1) хүбэн гү, али нооһон утаһаар нэхэгдэһэн нимгэн бараан, хубсаһа оёхо эд (ткань, материя, материал): Юрэдѳѳ, тиихэдээ намдаа платиин бүд абажа үгэхэеэ бү мартаарай (Ц. Шагжин); үргэн энтэй бүд хүндэлэн хэмжүүрынь үргэн бүд (широкая материя); дабхар (гү, али хоёр) энтэй бүд үргэниинь 140–150 аад, дабхасуулан орёогдоһон бүд (ткань шириной в 140–150 см): Энэ бүдшни хоёр энтэй хадаа залуу абгайнартамнай бултандань хүрэхэ бэшэ гү? (Ц.-Ж. Жимбиев); толгой бүд монсогойлогдоһон томо хэсэг бүд (кусок ткани, рулон); бүд нэхэгшэ бүд нэхэлгын үйлэдбэриин ажалшан, бүд нэхэдэг мэргэжэлтэн (ткач, ткачиха): – Манай совет орондо Гаганова гэжэ суута эхэнэр бии юм, тэрэ хадаа фабрикада бүд нэхэгшээр хүдэлмэрилнэ… (Ц.-Ж. Жимбиев); 2) уяа, боолто (повязка): Гартаа улаан бүд уянхай хүбүүд институдай байшан руу хэнииешье оруулнагүй (С. Цырендоржиев); 3) аршуул (тряпка): Нойтон бүд бариһан Нина сонхонуудай можо аршаһаар, Таниин таһалгада хүрэжэ ошоно (Ч. Цыдендамбаев); ○ эд гэжэ үгэтэй парн. хэрэгл.; 2. тэмд. н. бүдѳѳр, нэхэмэлээр хэгдэһэн (матерчатый, тряпичный): Теэд бидэнэй ерэхэдэ, юундэ шэнэ арһан шаахайгаа һэмээхэн нюугаад, юундэ хуушан бүд шаахай үмдѳѳ һэм? (Б. Мунгонов); бүд тобшо хубсаhанда хададаг, бүд зангидажа бүтээhэн тобшо (пуговица из ткани): Пагмаасаан абгай бүд тобшохонуудые үлхэн уяхын хажуугаар, һамгадай уулзабал заатагүй тудадаг үшѳѳ нэгэ ажал гэмэ юумэ үгэ хүүр дэлгэн һууна (Ц.-Ж. Жимбиев); бүд таглаадаһан бүдѳѳр хэгдэһэн таглаадаһан, тугалнуудай хамагша (затычка из тряпки).