БҮҺЭ

, бэһэ юум. н. 1) бэлхүүһэ тойруулан зүүдэг, 4-5 см үргэнтэй арһан һур гү, али энгээрээ байдаг ута торгон бүд (пояс, кушак): Тэрэ байха газараа оложо ядашаһан хургануудаараа ягаан хүхэ сэсэгүүдтэй халаадайнгаа бүһэ нэрэ һурагүй эмирэнэ (С. Цырендоржиев); Тэрэнь таһа монсогойлжо, зузаан арһан бэһээр уяһан сэрэгэй хүнэй хубсаһан байба (Ч. Цыдендамбаев); бүһэ андалдаха урданай хадамнаха ёһон (обмен кушаками, обряд сватовства): Ши Жигжид гэжэ хүбүүтэйш, бишни хүбүүтэй аад, үшѳѳ басагатай болобоб. Бүhэеэ андалдаха бэшэ гүбди? (Б. Мунгонов); бүһээ тайлаха а) бүһѳѳ абаха, нэмһэглэхэ (расстёгивать пояс); б) шэлж. зоргондоо орохо (распоясаться); бүһэдэ тулама бэлхүүһэсээ (по пояс): Хэрбээ бүһэдэ тулама хяаг ногооной үргэлжэдѳѳ хэбтэшоо һаа, нэгэ талаһаань ухашалан сабшажа, нилээд удаан һаатаха, зобохо ха юм (М. Осодоев); 2) гэрэй ханада бүхы туургын һэеынүүдые тохоод байхадаа, газаа талаарнь тойруулан татадаг хоёр ута дээһэн ооһор (опояска юрты): …хээрэ хоноһыень мэдээгүй Цыбаан һэнгэргүй хэлээд, һэеы гэрэй бүһэ дамжан, арай шамай үүдэндэ хүрэбэ (Г.-Д. Дамбаев).