АЯЛГА I

юум. н. 1) дуунай абяануудай ондо ондоо һубарил, нугалбари (напев, мотив, мелодия): Урданай дуунай аялга үргэн уужам талын харгынуудтал адли ута, унжагай гунигтай байдаг юм һэн (Ц.-Ж. Жимбиев); аялгаар һайхан дуунууд гоё нугалбаритай дуунууд (мелодичные песни): Аялгаар һайхан дуунуудаа Ажалша таанартаа зорюулнам (Ар. дуунһаа); аялга һайхан хоолой дуунай нугалбари гоёор гаргадаг хоолой (мелодичный голос): Аялга һайхан хоолойгоор арадай дуу хангюурдахада гоё даа!; аялгаа алдаһан муу абяатай болоһон (расстроенный – о музыкальном инструменте); аялга һайтайгаар а) гоё нугалбаритайгаар (мелодично, музыкально): аялга һайтайгаар бэшэгдэһэн дуун; аялга тодожо абаха дуулалсажа эхилхэ (подхватывать мелодию, песню): Хүбүүд, басагад энэ дуунай хонгёо hайхан аялга тодожо абаад, саашань үргэлжэлүүлэн, эбтэйгээр дуулалсашанад (Г.-Д. Дамбаев); аялга гүнгэнүүлхэ аалиханаар дуулаха (напевать мелодию): Нилээн халамгайшаг хүн автобусһоо буугаад, хамар дорохоноо дуунай аялга гүнгэнүүлэн, нюргаа үргэлѳѳд, гэр тээшээ бардамаар алхалба (С. Цырендоржиев); аялгада муу дуунай аялга олодоггүй (немузыкальный): Аялгада муу хүниие зүбѳѳр дуулуулжа һургахагүйш; 2) хоолой, дуун, абяан; үгүүлбэри, акцент (тон, интонация, голос; акцент): – Эм дом хэрэгтэй һэн, – гэжэ Шоён хүлисэл гуйһан, зэмэтэй аялгаар хэлэбэ (А. Ангархаев); Магад Шоёной ородоор, буряад аялгатайгаар, дуугархадань, тэрэниинь ойлгонгүй үлэшэбэ гүб? (А. Ангархаев); урин аялгатайгаар дуратайгаар, уряалгыгаар (любовно, приветливо): – Сайн! – гэжэ ямаршьеб баяртайгаар, хоолойдоо урин аялгатайгаар намда хандаба (А. Жамбалдоржиев); жэргэмэлэй аялга жэргэмэлэй дуун, жэргэлгэ (трель жаворонка): Ямаршье хүгжэм шагнахадаа уярха уягүй хүнүүдые жэргэмэлэй аялга, хүхын донгодоон һогтоожо, хүлгѳѳжэ шададаг (Ц.-Д. Хамаев).