АЛАГ

тэмд. н. 1) эреэн, хажуу бэень дундуураа сагаантай, элдэб янзын, элдэбын, үнгэтэ (полосатый, белобокий, пегий – о масти, неоднородный, пёстрый): Үнеэдэй саанаһаа алаг нохой харайжа ерээд лэ, богони һүүлээ шарбалзуулан, баанхатай һү руу хоншоороороо орошоно (Ц.-Ж. Жимбиев); алаг эреэн соохор, эреэнтэй (пёстрый, в пестринах): Тугаарайхи алаг эреэн шаазгайнууд дээгүүрнь ниидэжэ, үлэн хооһоор үлэһэндѳѳ хоролхон шаханалдана (М. Осодоев); алаг соохор мэдээн бии боложо, үгы боложо байһан, бүүр-түүр мэдээн (мутное, затуманенное сознание): Атай-Улаан тэнгэри / Алаг соохор мэдээндээ / Амадан хүүрлэн захалба (Гэсэрһээ); алаг дааган губи, талаар амидардаг, хойто хүлынь ута, ута һүүлтэй багахан мэрээшэ амитан (тушканчик): Алаг дааган хурабшын тухай гүлгэеэ гэдэһэндэхи сүүмхэдээ хадагалаад, манаар адли урагшаа соёрхо юм (Буряад Yнэнһѳѳ); алаг хурдан мяхаша шубуун, эрэнь сайбар боро үдэтэй (лунь): …хун шубуун, алаг хурдан, бүргэд, нашан … ниидэжэ ерэһэн байна; алаг нугаһан һоно нугаһан (селезень); алаг туун туун, турлаагай түрэлэй шубуун (галка): Элдин дэлюун эхэ нютагтаа дальбараагаа дэгжээһэн алаг туунууд үй түмѳѳрѳѳ сугларан, холын аянда үри бэеэ бэлэдхэжэ, нуга талаар ниидэнэд… (Б. Санжин, Б. Дандарон); алаг сэсэг хүхэ аад, голдоо шара эреэнтэй сэсэг (анютины глазки): Алаг сэсэг манай тэндэ ургадаг; 3) аман зох. ялагар, ялалзаhан хурса (блестящий, сияющий – о глазах): Аба эжыгээ һанахадаа / Алаг нюдэм мэлмэрнэ (Д. Улзытуев); алаг эреэнээр хараха сухалтайгаар хараха (смотреть сердито или злобно): Тиимэ һэн тула ехэ багагүй бултадаа хүдэлхэ ёһотойбди, – гэжэ түрүүлэгшэ хэлээд, алаг эреэнээр харасагааба (М. Осодоев); 4) аман зох. булгилhан, сохилhон (бьющийся, беспокойный – о сердце): Архан хара шүдхэрэй / Алаг эреэн зүрхэниинь / Баг-баг гэбэ, / Борьбынь сагаан шандааһан / Татаг-татаг гэбэ (Гэсэрһээ); Газар уһан тээшээ, аглаг һайхан инаг дуран тээшээ алаг эреэн зүрхѳѳрѳѳ тэгүүлжэ, тайгын боро харгыгаар дугшуулжа ябахаһаа үлзытэй юумэн үгыл даа (М. Осодоев).