АЛАД

1. юум. н. холо газар, алас (даль): Баруунай аладта саһата орьёлнууд сэгээбхилэн дунхайна (Д.-Д. Дугаров); алад холо а) холо газар (даль): Алад холые хараашалан ябаһаар, нэгэ горхоной эрьедэ туласа ерэһэн байгаа (Д. Батожабай); б) аяар холо (далеко): Тэдэнэй нюдэндэ алад холо хүхэрэн байгаа үндэр хадын орой шобхойн харагдажа эхилбэ (Д. Батожабай); 2. тэмд. н. холын, аласай, холо (дальний, далёкий, отдалённый): Удалха гол алад үндэр һарьдагуудай наана набтархан хадада тулаад, хаяагаарнь зубшан, зүүлжээ годирһон байна (Д.-Д. Дугаров); алад саашанхи хойшонхи, хожомой (дальнейший); 3. наречи 1) холо, саагуур (далеко, далее); алад саана аяар холо (гү, али саагуур): Арбан хадын / Алад саана / Эрбээхэйн ябахые / Элеэр харахаб (Ш. Нимбуев); Омог буга … шэмэ шүүһэтэ ногооной хангалда һогтоһон нюдѳѳрѳѳ алад саагуур шэртэнэ (Д.-Д. Дугаров); 2) холые, холо руу (вдаль): Аламжа Шобдог хоёрой амилха агаар элбэг боложо, саг үргэлжэ нюдэеэ алад шэртэн ябаад һэн (Д. Батожабай); алад саашаа холо руу (вдаль, подальше): Баадха бүришье ехээр айшанхай, алад саашаа һэмээхэн мүлхихэ һанаатайл ха (М. Осодоев); 3) хажуугаар, саана, ходо, алгад, алгасан (мимо, через, дальше, далее): Тиигээд тэрэ үшѳѳ нэгэ граната шатажа байhан танкын дээгүүрынь алад шэдэжэрхёод, шулуунайнгаа хажуу тээгүүр толгойгоо шохойлгон хараба (Г.-Д. Дамбаев); алад гараха (гү, али үнгэрхэ) тогтонгүй гараха, тогтон торонгүй гараха (проходить, мимо переходить): Гэнтэ мэдэхэдээ, Жамганов «Үнэнэй» редакциин байшанһаа алад гарашоод ябатараа, гэдэргээ сухарижа, редакцида оробо (Ж. Тумунов); Таниин мүнѳѳ гайхаа далдираагүйнь, налархайгаар мэндэшэлээд, алад үнгэрѳѳгүйнь гайхалтай (Ч. Цыдендамбаев); алад орохо үүдэ, хаалга, амһар г.м. үнгэрэн орохо (пройти): …хоёр үүдэ алад орон сасуу… (Х. Намсараев).