МҮРЭ

, мүр юум. н. 1) гарай гү, али амитанай хүлэй дээдэ хуби, гарай тохоног хүрэтэрхи хуби, ээм (плечо): Балданай монсогор мяхалиг мүрые, үргэн нэлбэгэр нюргые үбһэшэд бултадаа адаглан, омог баяртайгаар харана (Ч. Цыдендамбаев); Моринойнгоо мүрэ холгоожорхёод, хомууд һэлгэжэ асарха болоходоо, ошохо хүн олдохогүй (Ц. Дон); мүрые альгадаха ээмыень альгаараа ташаад абаха (похлопывать по плечу): Дамба-Дугар ехэл хүхюутэйгээр хүбүүнэй мүрые альгадан, сумаа руунь заахан туулмагтай дабһа хээд, мориндоо мордоходонь, дүрѳѳень барижа үгэбэ (В. Гармаев); мүрэ дээрээ үргэжэ ябаха ээм дээрээ табяад ябаха (нести на плечах): Балдан ажалгүй байжа шададаггүй, миин ябахадаашье ямар нэгэ хүндэ юумэ мүрэ дээрээ үргэжэ ябаһаар харагдадаг (Ч. Цыдендамбаев); мүрэ дээрээ хаяха ээм дээрэ үргэхэ (взвалить на плечо); мүр мүрѳѳ нэнгэлсэн ээм ээмээрээ зэргэлэн, түшэлсэн (плечом к плечу); мүрѳѳ хабшаха ойлгожо ядаһанаа гү, али мэдэхэгүйгѳѳ харуулжа ээмээ дээшэнь үргэхэ (пожимать плечами); мүрэй (гү, али мүрэнэй) гуу шүрэ һуулгаһан, хоёр мүрэ дээрэ байхаар хараалагдаһан һиилүүртэй түхэреэн басагадай мүнгэн гоёолто. Иимэ гуу гурбан хажуудаа мүнгэн бүтүүнүүдтэй юм. Бүтүү бүриһѳѳнь үлхѳѳтэй шүрэнүүд һанжадаг һэн (круглое серебряное украшение со вставками из коралла, носимое на плечах); мүр мүсэгүй (гү, али улагүй) ага тун, угаа, айхабтар (очень): мүр мүсэгүй хүйтэн үдэр; 2) хүзүүнһээ хоёр тээшэ гарай тохоног хүрэтэрхи хубиие хушаһан хубсаһанай хуби (часть одежды, прикрывающая туловище от шеи до руки): Үнэтэй захатай хара пальтогойнь мүрэ дээрэ хайлаһан саһанай жэжэхэн һубһад ялабхин харагдана (Ч. Цыдендамбаев); ○ дала, ээм гэжэ үгэнүүдтэй парн. хэрэгл.