ИНАГ

1. тэмд. н. 1) амраг, дуратай хани (любимый, возлюбленный, влюблённый): Ехээр хоролхоһондоо гэдэргээ эрьежэ ерээд, забгүй таалалдажа хэбтэһэн инаг хоёрой хүнжэл дээрэ шалд байса нёлбоод, газаашаа гарашаба (Д. Батожабай); инаг хайрата (гү, али дуратай) дура татаһан, дура сэдьхэл буляаhан (любимый): Залуу эхэнэр инаг хайрата нүхэртэеэ анхан яажа танилсаһанаа, тэрээнтэй гэр бүлэ болоһоноо, тиихэдэ станци дээрэ үдэшэһэнѳѳ һанаандаа оруулба (Ц.-Ж. Жимбиев); Баян ноён хүнэй бэри, инаг дуратай хүнэйнгѳѳ һамган болохоёо байһандаа, мүн саашанхи хуби заяанайнгаа һайнаар эрьеһэндэ Залма баяр түрэнэ (Б. Санжин, Б. Дандарон); инаг ганса а) хайрата нэгэхэн, оройдоол нэгэ (единственный любимый): Ямар алдуу хэһэндэнь, ямараар хүмүүжүүлһэндэнь, юугээр дутааһандань инаг ганса басаганиинь тиимэл хүн болоһон байбаб даа (Д. Эрдынеев); б) һанаха нэгэ амраг, дурлаһан хани (единственный любимый человек): Залуу хүбүүн инаг гансаяа тэбэреэд, халуун зүрхэнэйнь сохилсые мэдэрэн, аяшархан таашаан һууна (Б. Мунгонов); инаг басаган дуратай басаган, дура сэдьхэл буляаһан басаган (любимая девушка, любимая): Тиимэһээ ойроо байһан инаг басаганайнгаа шарайе хёрхоор адаглан, мүн ѳѳрынгѳѳ хоолойн ямараар гарахые һонороор шагнан байжа хэлэбэ (Ч. Цыдендамбаев); 2) нүхэрэй, дүтын, урин налгай (любезный, дружеский, близкий): Тиихэтэй хамта, Малаадайе ѳѳрынгѳѳ ахын орондо аха мэтэ адляар һанадаг инаг сэдьхэл Баатарта эгээл эндэһээ эхилэн түрѳѳ һэн (Х. Намсараев); инаг садан, инаг нүхэд бэе бэеэ тон дүтѳѳр һанадаг хүнүүд (близкие друзья): Заримдаа ѳѳрын инаг садантаяа наада энеэдэ багахан тэды эрхилхэ, тэрэшье хадаа инагай зулые тэжээгшэ тоһон мүн (Э.-Х. Галшиев); инаг нүхэр а) дүтын нүхэр, анда (близкий друг): Барас нохой харанхы боложо эхилхэтэйнь хамта бага зэргэ зэбүүсэн, ѳѳрынгѳѳ инаг нүхэр Арсаланиие хамгаалха һанаатай болобо хэбэртэй (Х. Намсараев); б) дура татаһан хүн (милый друг, возлюбленный): Сэрэнцүүгэй шэг шарай һүүдэртэнги, инаг нүхэрѳѳ хэдэн үдэр соо хүлеэгээд, ерээгүйдэнь голхорно (Ц.-Ж. Жимбиев); 3) дурлаһан, дураар халиһан (любящий, влюблённый): Зѳѳлэхэн харахан нюдэнэйм инаг харасые / Зүрхэн соогоо татан абажа зүүдэлыш (Х. Намсараев); ◊ хайрата гэжэ үэгэтэй парн. хэрэгл.; 2. юум. н. 1) амраг, дуратай хүн, хайрата ганса (любимый, любимая): Халуун дураяа, хуби заяагаа бэлэглыш намдаа, гансал намдаа, инагни (Д. Дамбаев); Инагһаа нюдэн хойгодоггүй (Оньһ. ү.); хоёр инагууд бэе бэедээ дурлаһан хоёр (влюблённые): Байгалай үмэнэхи ута үбэлэй үнгэрхэ, хоёр инагуудые ногоон хадагаар золгуулха ургыта хабарай ерэхэнь үды даа, бүри үды (Д.-Д. Дугаров); инаг һанаха дуратай, хайратай, дурлаһан (любимый, любимая): инаг һанаха эхэнэр; 2) дуран, дурлал, абьяас, талархал, зүрхэ сэдьхэлэй хайра (любовь); инаг дуран ехэнхидээ эрэ эмэ хоёрой хоорондо бии болодог, бэе бэедээ эрмэлзэдэг, зүрхэнэй гүнзэгы мэдэрэл, ханилал, дурлал (любовь): Теэд инаг дуран хэн хоёрые холбохомниб гэжэ арад түмэнэй дундуур тэдэниие бэдэржэ ябадаггүй байбал ха (Д. Эрдынеев); Инаг дуран залуудаа, тэнюун һуудал хүгшэндѳѳ (Оньһ. ү.); инаг (амраг) болохо нүхэсэхэ, үелхэ (дружить – о девушке и юноше): Буса эрэгтэйшүүлээр инаг болоо һаань, ѳѳрыншье эхэнэр байг, холо боло. Тэрэ хадаа бага түбиин мангас эмэ мэтэ аминда хорлохо аюул ехэтэй (Э.-Х. Галшиев); 3) нүхэсэл, нүхэрлэлгэ (дружба, привязанность): Заримдаа ѳѳрын инаг садантаяа наада энеэдэ багахан тэды эрхилхэ. Тэрэшье хадаа инагай зулые тэжээгшэ тоhон мүн (Э.-Х. Галшиев); 3. наречи 1) дүтѳѳр, ойро (близко, с любовью): Эгээл тиихэдэ балшар бага ябаһан Динчжэн Норбо, Чжумагай үбгэн, мүнѳѳ наһа хүсэнхэй, пеэшэнэй хажууда зогсоод, наһаараа инаг нүхэсэһэн ахынгаа үбшэндэ баригдаһанда һанаа үнѳѳн боложо байна ха юм (Д. Батожабай); 2) нүхэр ёһоор, илдамаар (дружески, любезно): инаг хандаха; инаг һайханаар зохидоор, дуратайгаар (с любовью, в любви): Инаг һайханаар, эбтэй эетэй үеын үедэ жаргажа һуухатнай болтогой!