ЗЭРЛИГ

тэмд. н. 1) хээрын, ой модон соогуур ябадаг, эмниг (дикий, необученный – о домашних животных): Һаяхан үүлэнэй саанаһаа гараһан һарын гэрэлдэ зэрлиг һарлагуудай аргал суглуулжа, самса соогоо дүүрэтэр хээд хэбтэхэдэнь, нэгэ бага урин зохид шэнги болобо (Д. Батожабай); Һужааг тулахадань, хобоогой захын сабшагдаһан үбһэн сооһоо зэрлиг зүгын мёдой үнэр аятайгаар хангалтаба (Ц.-Д. Хамаев); зэрлиг ангууд ой модон соогуур ябадаг амитад (дикие животные): Тэрээндэ дүтүүр хүн хараһаа байха, зэрлиг ангуудшье ябадаггүй (Б. Санжин, Б. Дандарон); 2) хээрэ, хүдѳѳдэ, мүн ой тайгаар ургадаг – ургамал тухай (дикорастущий, полевой – о растениях): Тэндэнь зэрлиг мангирай хальһан таража хэбтэнэ (Д.-Д. Дугаров); Тибһэн, мангир, гэшэгэнээ гэхэ мэтэ хүдѳѳгэй зэрлиг ургамалнуудые буряад зон үнинһѳѳ хойшо эдеэндээ хэрэглэдэг байһаа юм; зэрлиг таряан унаһан таряан (паданка зерна); 3) бүглүү буйда, холын, заха булангай (пустынный, глухой): Тойроод бухиндаһан шэгтэй мантан һарьдаг шэлэнүүд, харанхы хүйтэн хабшалнууд, зэрлиг тайга – захагүй ногоон далай (Д.-Д. Дугаров); зэрлиг хооһон хээрэ, хүн амитангүй (дикий, пустынный, глухой); зэрлиг һайхан тунга зандаа, һайхан зандаа, хүндэ дайрагдаагүй (нетронутый, прекрасный): Энэ хадын оройһоо зэрлиг һайхан байгаали айхабтар гоёор аржын баржын харагдаба (Б. Мунгонов); 4) дошхон, галзуу, шунахай (неистовый, неукротимый): Иимэ зэрлиг дайсан хаанашье байгаагүйл (Х. Намсараев); Зэрлиг шуурганай зоргондоо галзуурһан ордоһото ехэ хүсэндэ хайра гамгүйгѳѳр дайруулбашье, һарьдаг уулын ой модон тэсэжэл, тэмсэжэл байһан зандаа (Д.-Д. Дугаров); зэрлиг ябадал арьяатан шэнги ааша (дикость, зверство); зэрлиг дошхон (гү, али шэрүүн, хатуу, муухай) галзуу шанга, саг гани, хэрзэгы (зверский, неукротимый, неистовый): Зэрлиг дошхон абари зан, бүхы юумэндэ хайша хэрэгээр хандалга, хомхой хобдог зан гэхэ мэтэ эндэһээл эшэ үндэһэтэй ха юм (Н. Дамдинов); Харин сээжын оёорһоо зэрлиг шэрүүн хоро шара улам хүсэтэйгѳѳр орьёжо, ѳѳрѳѳ мэдэнгүй, шүдѳѳ хабирна (Ц. Дон); Теэд зэрлиг муухай хүсэндэ диилдэшэнхэй хүбүүн тэрэниие табинагүй, хормойень һуулижа оробо (М. Осодоев); 5) балар сагай соёлтой (находящийся на стадии первобытной культуры): Элдэб зэрлигшье, зэрлиг бэшэшье үндэһэ яһатад али болохоор бэеэ гоёодог байна даа (Ч. Цыдендамбаев); ○ дошхон гэжэ үгэтэй парн. хэрэгл.