ЗҮҮ(Н) II

Н) юум. н. 1) юумэ оёходо хэрэглэдэг, нэгэ таладаа хурса үзүүртэй, нүгѳѳ таладаа утаһа һабагшалха һүбэтэй, оёдолой хатуу нарин түмэр хэрэгсэл (игла): Юрэдѳѳ, эдэниие хубсалуулхын тулада зүү, шүбгэ, хайша гараа холотороо барихаш (Ц.-Ж. Жимбиев); зүү хурабша оёдолой хэрэгсэл бүгэдѳѳрѳѳ (набор для шитья): Гартаа жадатай ябаһан Тармай баабгайн нүхэн дээрэ туласа ороод: – Сухари, сухари! Һаншагта һаа, зүү хурабшаяа хуряа, һаадагта һаа, номо һаадагаа хуряа! – гэжэ урданай ангуушанай ёһо гуримаар дуугаран, «Сухари, сухари» гэжэ нүхэн дээрэ жадаараа дэлин байба (А. Шадаев); Зүү хурабша hарбайгыш, таhарhан тобшоо хадахамни; зүү ниидхэ (гү, али hаба) hабагшалhан зүүн (иголка с ниткой): Хорло элюурдэнхэй, зохидхоноор эбхэhэн сагаан самса комод сооhоо гаргаад, шагтагүй байхадань, зүү ниидхэ бэдэршэнэ (Г.-Д. Дамбаев); Лаампын һүлэмхи гэрэлдэ хууша хаашан хубсаһа эдлэлээ ѳѳлэн эсхэжэ, зүү һабаяа һѳѳл зохидоор гүйлгэжэ һуунад (М. Осодоев); зүү hабагшалха зүүндэ ниидхэ һүбэлхэ, оруулха (вдевать нитку в иголку): Аханарайнь самсада халааһа табихаяа зүү һабагшалхаяа байжа болоо (Ч. Цыдендамбаев); таридаг зүүн эмнэлгэдэ тарилга хэхэдээ хэрэглэгдэдэг хурса үзүүртэй хүнды нарин түмэр (иглы для укола); зүүгээр эмшэлэлгэ заншалта хятадай гү, али түбэд эмнэлгын бэеын тусхай газарта зүү хадхажа аргалдаг арга (иглоукалывание); һая зүүнһээ гараһан хубсаһатай гоё шэб-шэнэ хубсаһатай (одетый с иголочки); зүүнэй орохо забһаргүй а) дан уйтан, хабшуу, шэгэлдэнхэй (очень тесный); б) шэлж. эгээ дүтын (очень близкий); зүү табиха зайгүй а) нягта, олон зонтой, хүлѳѳ табиха газар үгы (≈ яблоку негде упасть); б) бүтэн бүрин газар үгы, амиды газар үгы (≈ живого места нет): Дүшэн таба мүнгэнэй түлѳѳ Дагдайн нюрга зүү табиха зайгүй болотор алхиһыень хэн мэдэхэгүй юм (Ч. Цыдендамбаев); баруун гарhаа зүүн гартаа эбдэрхэй зүү hарбайхагүй харуу, хомхой хобдог (жадный, скупой): «Мархансай баруун гарһаа зүүн гартаа эбдэрхэй зүү һарбайхагүй хүн» гэжэ хэды хүнүүдэй хэлэһые тэрэ дуулаа! (Ч. Цыдендамбаев); хүхэ зүү хүндэлэн табихагүй барг. юумэ оёжо шадахагүй, зүү гартаа барихагүй (не уметь шить); 2) хоёроор гү, али табаар хэрэглэгдэдэг гохо дүрсэтэй гү, али ута нарин нэхэн оёлгын хэрэгсэл (спица).