ЗҮРИХЭ

үйлэ ү. 1) бэе бэеынгээ хажуугаар үнгэрхэ (передвигаться относительно друг друга): Даг хара халааһан хубсаһатай, зэд улаан нюуртай хүнүүд, газар дороһоо гараһан юумэдэл, гэнтэ гудамжын нүгѳѳ буланда бии болоод, Туваан хамбые мордохуулжа ябаһан үй түмэн зоной урдаһаа зүрин алхалбад (Д. Батожабай); һалхи зүрихэ һалхи ѳѳдэ ябаха (идти против ветра): Эмээлээ абажа тохоһоор, Цэрэгмаагай аймаг руу зурыһан тэргын харгыда гаража, халтар зээрдынгээ оодор соо һалхи зүрин зүглэхэдэ, һайн үүр сайгаад байгаашье һаань, газаа шэдэлһэн тооһо шоройһоо тойроод барагар бүрэнхы орьёно (Ц.-Д. Хамаев); гар зүрихэ дүү хүн аха хүндэ хоёр гараа урагшань һарбайгаад, тохоногһоонь дүнгэн, мэндэшэлхэ (совершать обряд приветствия): Монголшууд Сагаан һараар шэнэлхэдээ, сагаан һараһаа хойшо анха удаа уулзан ушархадаа, түрэл гарал, аха дүү, танил хүнтэйгѳѳ харилсан, гар зүрижэ ёһолон мэндэшэлхэ ёһые золголто хэхэ гэхэ (Буряад Yнэнһѳѳ); 2) эсэргүүсэхэ, үһэрилдэхэ, арсаха, буруушааха, үсэрхэ, хэдэрэлдэхэ (перечить, противоречить, упрямиться): – Би шамайе яагша аабиб, – гэжэ Дондог зүринэ, гэбэшье тэрэ энэ гойхогор ута хүбүүндэ диилдэхэ хаб, тиигээд лэ сагаан тала дунда сохюулшоод хэбтэхэ болоо һаа муухай гэжэ һанаад, аалин болоно (Ц.-Ж. Жимбиев); 3) үһѳѳрхэхэ, хара һанал гаргаха, шоо үзэһэнѳѳ харуулха (проявлять враждебность, ненависть): Тэрэшэлэн хариин хүндэ / Шалтагаан үгыгѳѳр һүнѳѳлгэ бү үйлэдэ. / Тэрэ хадаа нохойнуудай буса нохойе үзэхэ сагтаа / Зүриһэн мэтэ болохо (Э.-Х. Галшиев).