ЗОХЁОХО

үйлэ ү. 1) бүтээхэ, байгуулха, бии болгохо, найруулха (создавать, творить): Лекциеэ бэшэхын орондо, заримдаа шүлэг зохёожо, зэргэлжэ һууһан нүхэдѳѳ обёорхоёо болишоод байнам (Ц.-Д. Хамаев); зохёон байгуулха бүтээхэ, эмхидхэхэ, байгуулха (творить, созидать, организовывать); зохёон бүтээхэ хэхэ, дархалха (создавать, конструировать); ухаалан зохёохо бодожо, ажаллажа урда мэдэгдээгүй шэнэ юумэ, али шэнэ арга бии болгохо (изобретать); ухаа мэхэ зохёохо мэхэлхэ, элдэбын арга мэхэ гаргаха (прибегать к уловкам, использовать обман); дуу зохёохо дуу бэшэхэ (сочинять песню): Үншэн хабһанайнгаа оёорто нюужа ябаһан гомдолоо эхэ эсэгэ хоёртоо хэлэжэ шадаашьегүй һаа, энээн тухайдаа дуу зохёожо, гуниглан хангюурдажа байна бшуу (М. Осодоев); түсэб зохёохо түсэб табиха, түсэблэхэ (составлять план, планировать): Хойто үдэрынь Дэлэг Гомбые архидуулжа, үдэшэ болотор һаатуулаад, нүгѳѳ хоёрынь алаха түсэбѳѳ зохёожо, бэлэдхэл түхеэрэлгэ хээд, Галинаа мордохуулһан байна (Ц. Дон); хардалга (гүрдэлгэ) зохёохо гүжэрдэхэ, хүн тухай худал үгэ, муу һураг тарааха, гүрдэхэ (клеветать, оговаривать): – Ѳѳрѳѳ ёһотой «арадай дайсан» байгаад, бэеэ нюуһан арьяатан нам тушаа хардалга зохёогоош гэхэһээ ондоо хэлэхэ юумэн намда үгы (Б. Шойдоков); – Намайе хардалга гүрдэлгэ зохёогоо гэхэтнай хаяа? (Б. Шойдоков); 2) эмхидхэхэ, бүтээхэ, журамшуулха, түбхинүүлхэ (налаживать, устраивать, упорядочивать): Тэрэ һүниндѳѳ Ардан унтаха нойроо мартанхай, үнѳѳхи ханхинуур хонхонуудтаа үлгэбшэ зохёожо, нилээд удаан һалирба (М. Осодоев); ажабайдалаа зохёохо ажамидаралаа түбхинүүлхэ (устраивать свою жизнь): Үнгэрһэн хэдэн жэл соо Николай энэл басаган тухай сэдьхэжэ, ажабайдалаа зохёожо ябаа (С. Цырендоржиев); зохёожо хэхэ тогтоохо, байлгаха, тааруулжа табиха (устанавливать, укладывать): Тиигээд эбдэрhэн тэргын мѳѳрнүүдые, оглёобонуудые гүбээгэй эрид дээрэ асаржа, хоёр газарта хуурмаг үхэр буунуудые зохёожо хэбэ (Г.-Д. Дамбаев).