ЗОН

юум. н. олон хүн, арад (люди, население, народ): Думаагай больница хүрэжэ ябахада, газаань дүүрэн зон сугларанхай, абяа шэмээгүй, үүдэнэй нээгдэхые хүлеэнэ хэбэртэй (З. Гомбожабай); бүһэтэй зон эрэ хүнүүд (мужчины): Бидэ бүһэтэй зон аад лэ, гэртээ һууха гэжэ яахабибди? (Ц.-Ж. Жимбиев); эхэнэр зон эмэгтэйшүүл (женщины): Эхэнэр зон нютаггүй гэжэ тон зүб лэ хэлсэдэг гээшэ ха (Г.-Д. Дамбаев); наһатай зон үбгэжѳѳл, хүгшэд (пожилые люди): Урданайнгаа ёһо заншал сахижа ябаһан наһатай зон жэлһээ жэлдэ үсѳѳржэл байна, харин залуушуулнай юумэ мэдэхэгүй ха юм даа (Д. Мархадаева); аха зон ахамад, ахалагшад (старшие): Тэрээнһээ аха зон иимэ юумэнэй болоходонь, угаа ехээр голхордог, һанаа үнѳѳн болодог хамнай (Г. Цыдынжапов); заахан зон үхибүүд (дети); хара зон а) ламын һургуули гараагүй, һахил хүртѳѳгүй хүнүүд (люди, не получившие ламское образование): Хара зон урдань шара, улаан, хүри-улаан үнгэтэй хубсаһа үмдэхэ ёһогүй байгаа; б) хара ажал хэжэ ябадаг, эрдэм багатай эгээлэй хүнүүд (простонародье); албата зон аман зох., түүх. харьяатан (данники, подданные): Мүн албата зон халюунай харые, шэлүүһэнэй бэдэртэйе, үнэгэнэй халтарые олоор барижа, анза ялада оронгүй, алба татабаряашье түлэжэ дүүргэхэ шаханхай (Б. Санжин, Б. Дандарон); буряад зон буряадууд (буряты): Би буряад хэлэ һурахадаа, хүршэ һууһан буряад зонтой хододоо холбоотой, хододоо ябалсажа байдаг дээрэһээ һураһан хүн байхаб (Х. Намсараев); басаганай талын зон бэриин нютагай гү, али түрэлэй хүнүүд (люди со стороны невесты); хүршэ зон хажууда, дүтэ һуудаг хүнүүд (соседи): Хүршэ зон аад, эбээ таһарха гээшэ эшхэбтэр ха юм; һуурин зон уг байдаг хүнүүд (коренные жители): Зэрлиг шэрүүн сагай уларил һуурин зониие наада барин доромжолһондол адли байгаа (Д. Батожабай); зоноор хэлсэхэ хамта суглараад, зүбшэн хэлсэхэ (обсуждать всем коллективом); ○ айл, аймаг, амитан, арад, ниитэ, улад, үй түмэн, хүн гэжэ үгэнүүдтэй парн. хэрэгл.