ЗАМБИ

1. юум. н. 1) будд. түби (материк, континент); замби түби а) «джамбудвипа» гэһэн санскрит үгэһѳѳ гарбалтай. Энэдхэгтэ ургадаг замбуу модоной нэрээр Энэдхэгэй хахад аралые нэрлэдэг байһан, хожом манай дэлхэйе нэрлэхэ нэгэ нэрэ болоо – Джамбутив (древнее название Индии); б) Сүмбэр уула тойроод 4 тибэй нэгэн дээрэ бидэ ажаһуунабди. Манай байһан тибэй урда хажууда, багсаахада, Энэдхэгэй хахад арал болон тэрэниие тойроһон газарнуудта бурханай шажан дэлгэрһэн, буян хэхэдэ хамаг арга боломжо ехэтэй газар (Джамбутив, южный континент, один из континентов буддийской космогонии, под которым буддисты подразумевают, наряду с Индией, и всю Азию); 2) аман зох., бѳѳ газар дэлхэй, оршолонто юртэмсэ, замбуулин (мир, вселенная, космос); дээдэ замби (гү, али тэнгэри) бурхад, сабдагуудай замби (верхний мир или мир небесный): Гурбан хѳѳхэй эгэшэнэр / Дээшээ дахин дэгдэжэ, / Дээдэ замбидаа гараба (Гэсэрhээ); дунда замби хүн амитанай амидардаг түби (средний, реальный мир); доодо замби тамын гэхэ гү, али үхэһэдэй замби (нижний или подземный мир): Абай-Гэсэр хүбүүнэй / Гурбан хѳѳхэй эгэшэнэрынь / Доодо замбида орожо, / Халуун мүрынь хаймадаба, / Хүйтэн мүрынь мүшхэбэ (Гэсэрhээ); үлгэн замби дайда, долоон үнсэг замби аман зох. газар дэлхэй, эхэ газар (земля-матушка, мать сыра земля): Yндэр дyyлим тэнгэридэ / Балай бүрэнхы боложо, / Yлгэн замби дэлхэйдэ / Бад харанхы болобо (Гэсэрhээ); Хан-Хюрмас тэнгэри / Атай-Улаан тэнгэриин / Хүнды хара сээжые / Таhа сабшан хаяба, / Долоон үнсэг замби уруу /Доло биса шэнгиидэбэ (Гэсэрhээ); 3) түби дэлхэй, бүмбэрсэг (мир, Вселенная): Нарата замбиин нангин элшэһээ / Набша сэсэгээр намилзааш һэн гүб? (Ц. Дамдинжапова); Замби түби оршолонто юртэмсэ (Вселенная, мир, всё земное и космическое пространство): Хүнүүд замби түбеэр ниидэлгэдэ гайхахаяа болинхой (Ц.-Ж. Жимбиев); Замби түбиин замбуулинай, оршолонто юртэмсын (вселенский): Замби түбиин агаар / Зандан модоной амтатай (Д. Улзытуев).