ЗАДАГАЙ

тэмд. н. 1) халхагүй, нээлтэтэй, сэлеэтэй, онгойлгоотой, ангайлгаатай (открытый настежь, распахнутый, раскрытый, обнажённый): Тэрэ шууюурай заха тээ нэгэ задагай һарабша доро хэдэн хүнүүдэй эдеэлжэ һуухань харагдаба (Х. Намсараев); энгэр задагай буряад дэгэлэй энгэрэй тобшыень тайлаад (с расстёгнутым воротником): Урдань энгэр задагай айлда орохогүй байгаа; задагай хүл түнх. хурганай хоорондо арһан хаалтагүй хүл, жэшээнь, тахяагай (ноги без перепонок); ◊ ама задагай нюуса юумэ дотороо барижа шадахагүй, олон юумэ дуугардаг, шашаг (несдержанный на язык, болтливый): Захиһан захиралтыень дүүргэжэ шадабагүй – ама задагай хадаа хамаг нюусаяа шамдаа турьяжархибаб (Ч. Цыдендамбаев); 2) тусхай пеэшэн мэтын түхеэрэлгэгүйгѳѳр түлигдэһэн, һэеы гэртэ урдандаа пеэшэнгүй, задагай гал түлижэ, эдеэгээ бэлдэдэг, гэрээ дулаасуулдаг байһан (открытый – об огне): Урдань манай эндэхи зон задагай галтай байһанаа, удаань дүрбэн хүлтэй тулгануудые табиһан юм, һүүлдэнь пеэшэнүүдтэй болоо (Ц.-Ж. Жимбиев); 3) шэлж. харууһагүйгѳѳр орхигдоһон, зоргоорнь табигдаһан, хаягдаһан, эмхигүй орхижорхиһон (оставленный на произвол судьбы, заброшенный): Тиибэшье колхозой али бүхы юумэниинь задагай, дутуу, ямаршье ажал дээрэ хүнүүд дутадаг һэн (Ц.-Д. Хамаев); задагай зайдан а) хуудам, хээрэ (открытый, дикий – о степи); б) харууһагүйгѳѳр орхигдоһон, хаягдаһан (заброшенный): Бадматан, Раднажабтан, Дугардаантан болон үшѳѳ нэгэ хэды айлай байра байдал задагай зайдан (Ц.-Ж. Жимбиев); 4) убайгүй, тунгаасагүй (развязный): Тэрэ хүнэй зүүн ташаан дээрэ һэнжэлзэһэн һэлмэ болон баруун ташаан дээрэнь шагтагалаатай ташуур буу харахада, сэрэгэй хүн гэжэ таамааршье бол, задагай һалан һамганай шанага, халбагаяа мүрһѳѳ һуйбадаад ябаһандал адляар харагдаа һэн (Д. Батожабай).