ЖОРОО

1. юум. н. адуу мориной нэгэ зүйл ябадалай нэрэ, нэгэ алхамдаа зүүн талын хоёр хүл, нүгѳѳ алхамдаа баруун талын хоёр хүл нэгэ зэргэ гэшхэжэ һайбарһаа хурдан ябаха, нэгэ талынгаа хоёр хүл шэдэлэн ябаха (иноходь): Тэрэнэй халта тонгойн татаһан бэеыень, жэжэхэн жороо алхадалыень харахада, заахан арьяатанай түһѳѳтэй байба (Д. Батожабай); унаган жороо түрэлхиин жороо (врождённая иноходь): Уулын харгыгаар табихадам / Унаган жороо морин юм даа (Ц. Шагжин); уһан жороо сэбэр жороо, урадхал уһан салгидажа байһан шэнги ябадал (чистая иноходь, плавная иноходь); тэмээн жороо мориной дэншээ гүйдэл (грубая, тряская иноходь): Тэнгэри газар хоёрой / Тэг дундуур гүйдэлтэй / Тэмээн жороо моритой, / Бѳѳлүүр-Сагаан тэнгэриин / Ууган сагаан хүбүүн – / Буйдан-Улаан баатар лэ (Гэсэрһээ); үнэгэн (гү, али бүмбэлзэһэн) жороо мориной зѳѳлэн ябадал (мягкая иноходь); хойбон жороо дэншээ жороо (тряская иноходь, напр. у верблюда); 2. тэмд. н. 1) жороо гүйдэлѳѳр ябагша (идущий иноходью): Гүйгѳѳшэ, хатарша, жороо морид буряад арадай һайндэрэй эгээл гоё шэмэг бшуу, хүбүүд, басагадаймнай эрэлхэг зоригоо, шамбай солбоноо харуулха арга бшуу (С. Цырендоржиев); Хүн бүхэн адли бэшэ, хүлэг бүхэн жороо бэшэ (Оньһ. ү.); 2) шэлж. хурдан, гүймгэ түргэн, хүнгэн, солбон (быстрый, лёгкий, бойкий): Зүгѳѳр хурдан жороо хэлэниинь бүри хурса, үгэнүүдынь гурба-гурбаараа эмхидэн, толгойнуудынь холбогдон, шүлэг шэнгеэр гарана (Ж. Тумунов); жороо үгэ үхибүүдэй хэлэлгэ һорихоор зохёогдоһон багахан шүлэглэмэл зохёол (скороговорка): Буряад арадай аман зохёолой жороо үгэнүүд үхибүүдэй хэлэ нугархай, хурса болгохо, хэлэнэй ээдэрээ гаргаха, шалшаранаар үгүүлгыень усадхаха гэһэн гол зорилгото (А. Доржиева, Б. Анзанова); жороо тэргэн хүнгэн, номотой зѳѳлэн тэргэн (коляска на рессорах): Тэрэнэй жороо тэргэ хүнгэхэнѳѳр һаршаганаад, үдэшын боро хараан соо нюугдашаба (Д. Батожабай); жороо хундага нэгэ аягаһаа архи гү, али сэгээ бултаараа ээлжээгээр ууха ёһон (круговая чашка, монгольский обычай пить кумыс, водку по кругу); 3) тогтууригүй, гүймгэ (бегающий – о взгляде): Наадаша жороо нюдэдынь баһанхад дээрэлхүү (Ч. Цыдендамбаев); ○ гүлмэр, орёо гэжэ үгэнүүдтэй парн. хэрэгл.