ЖАРГАЛ

юум. н. зоболонгүй, амар амгалан байдал. Европеоидно зоной бодолдо жаргал гээшэ бүхы хүсэл hанаагаа, баха хорхойгоо гүйсэд ханааха, элбэг дэлбэг эд зѳѳритэй байха гээшэтэй холбогдодог. Тиин буддын шажанай ойлгомжоор, хүнэй ажабайдал гээшэ жаргал бэшэ, харин зоболон юм; хүнэй наhанай бүхы зорилгонь хадаа сансарын хүлигэhѳѳ мултаран, бурхан болохын замаар ябаха хэрэг болоно. Тиин нирваанда хүрэбэл лэ, бодото жаргал олдохо болоно. Зүблэлтэ засагай үедэ «жаргал» гэжэ үгэ баруунай, оросой маягаар ойлгогдодог болоhон Л. Шагдаров (счастье): – Алтан дэлхэйдээ хүн боложо түрѳѳд, ажамидарха гээшэ нэгэ жаргал. Үри хүүгэдые үдхэжэ, уг түрэлѳѳ залгуулха гээшэ нүгѳѳ жаргал. Үе наһанайнгаа буянгые нюдѳѳрѳѳ хаража, хүн зонойнгоо хүндэ ямбада хүртэжэ ябаха гээшэ бүри ехэ жаргал (С. Цырендоржиев); Жаргалай ехэ – эб, зоболоной ехэнь – хэрүүл (Оньһ. ү.); жаргал заяан зол, жаргал, аза жаргал (счастье): Наранай элшэ халуун, / Наһан залуу, бэе сүлѳѳ. / Амрагай жаргал заяан / Аажамхан ногоон түби дэлхэй (Н. Дамдинов); жаргал үзэхэ амар амгалан байдалда орохо (испытывать счастье): – Магад, хэзээ нэгэтэ жаргал үзэжэшье болохобди, – гэжэ эхэнь Сэсэгхэндээ хэлэжэ, хахасажа ядан гэтэнэ (Ч. Цыдендамбаев); гэр бүлын жаргал бүлѳѳрѳѳ уйдхар гасалан үзѳѳгүй, һайн байдал (семейное счастье); энхэ жаргал амгалан тунгалаг байдал (безоблачное счастье): Элүүр байдал, энхэ жаргал / Эхэ оронойш тэмдэг болохол! (Х. Намсараев); жаргалдаа дашуурха а) һайн байха бүреэ үшѳѳ һайн байхые хүсэжэ, үлүү гараха, садхаландаа муурхаха (≈ с жиру беситься): Тиихэдэ, жаргалдаа дашуурһан залуу офицер ябахадаа, архи хаарта намнадаг байжа, һүүлэй һүүлдэ гуурһаяа гуда, гуталаа һуга хаартада алдаа… (Б. Санжин, Б. Дандарон); б) жаргалдаа һогтон дуураха (пьянеть от счастья): Жаргалдаа дашуурһан эдэ хоёр үүрэй сайһыешье мэдэбэгүй (Ц. Шагжин); Жаргалдаа дашуурһан дэмы, зоргондоо хүхиһэн дэмы (Оньһ. ү.); ○ аза, баяр, зол гэжэ үгэнүүдтэй парн. хэрэгл.