ЕРЭХЭ I

1. 1) али тээһээ эндэ болохо, наашалха, ойртохо, дүтэлхэ, морилхо, хүрэхэ, бууха (прибывать, приходить, приезжать): Юун амитан һүни ерээ гээшэб гэжэ гайхаһан Жалма эзэлүүдгүй ошожо, тэрэ мүр хараа һэн (Д. Батожабай); Ерэ гэхэдэ маряаха, эди гэхэдэ долёохо; һѳѳргѳѳ ерэхэ бусаха, тэхэрихэ (возвращаться): Ушар иимэһээ үбгэжѳѳлэй бүхы сэдьхэлынь наашаа байгша һэн, теэд эндэһээ ѳѳрынгѳѳ дураар ябашаһан аад, һѳѳргѳѳ ерэхэ дурагүй (Ц.-Ж. Жимбиев); 2) болохо (наступать): Үрэжэл муутай намар үнгэржэ, үргэлжэ хагсуурһаар, саһа багатай һаари хүйтэн үбэл ерэбэ (С. Доржиев); 3) баруун бур. түрэхэ (рождаться): хүбүүнэй ерэхэһээ хойшо; 2. туһалагша үйлэ ү., холбоһон, хаа-яа ниилэһэн деепричаститай хэрэглэгдэжэ үйлын шэглэл харуулдаг (вспом. гл., обозначающий направление действия в пространстве): Оройтоходоо нютагайнгаа нэгэ үбгэн ангуушанай заажа үгэһэн энэ отог оложо, амаржа хонохо гэжэ байтар хахад һүниин урдахана хара гүрѳѳһэн хүрэжэ ерээ юм байна (С. Доржиев); гүйжэ ерэхэ иишэ, хэлэжэ байһан хүн тээшэ гүйгѳѳд хүрэхэ (прибегать): Хүбүүд үдэшэндѳѳ гараад ошохо, харии би забда залиин гарахада танай газаа гүйжэ ерэхэб (С. Цырендоржиев); зѳѳжэ ерэхэ нүүхэ, нүүжэ ерэхэ (прикочевать): Урдаһаа зѳѳжэ ерэһэн үзѳѳн отогоорхин, сонгоолнууд баһа ород гүрэнэй албатанар болоо (Б. Санжин, Б. Дандарон); буужа ерэхэ а) моринһоо, тэргэһээ бууха (сходить, спускаться; выходить), б) морилхо, гэнтэ ерэхэ (пожаловать, нагрянуть): – Эдэ улаан дэлһэтэ моридые унаһан олон мянган сэрэгүүдшни нэгэтэл энэ Улаан хадынгаа орой дээрэһээ танай нютагта буужа ерээд лэ, эндэхи үгытэй ядуу арад түмэндэ зол жаргал асаржа үгэхэ байха (Ц. Шагжин); һубарин ерэхэ хойно хойноһоо хүрэхэ (прибывать по очереди): Энэ үедэ анзаһашад ганса нэгээрээ һубарин ерэжэ, Майдар Пүшэмбэ хоёрой хажуугаар һуужа эхилээ һэн (Д. Эрдынеев); барижа ерэхэ асарха (приносить): Хойто хүршынь аяга талха барижа ерээ һаа, урдахи хүршэнь улхан дүүрэн зѳѳхэй асардаг (Ч. Цыдендамбаев).