юум. н. 1) сэсэгэй тоорсогой нэгэ хальһан, набша (лепесток): Үдэшэ орой Доржын байрадаа ерэхэдэ, Таниин бэлэглэһэн сэсэгүүдэй нэгэн уршын хомирон муудашаһан, хүрин улаан дэльбэнүүдынь таһаржа унашаһан байба (Ч. Цыдендамбаев); 2) шэхэнэй мэнгээрһэтэ хуби (ушная раковина); 3) малгайн далбагар тойробшо; далбайн хүниие наранһаа халхалха зорилготой (поля у шляпы).

дэлбэр түрүү ү. орой, хуу (вдребезги, напрочь, напролом, насквозь): Зүрхэ руунь хутага шаана гүш, али уураг тархииень дэлбэ буудана гүш, – мэдэ, – гэбэ (Ц.-Д. Хамаев); дэлбэ татаха хууратар, хобхо татаха (вырвать, выдрать): Дүүхэйн эльгэ зүрхые гуниг гажарал дэлбэ татана (М. Осодоев); дэлбэ сохихо бута сохихо, эдбэртэрынь сохихо (разбить вдребезги): Мэнэ тайла, үгы һааш, үүдыеш дэлбэ сохёод орохобди, гэр бүлэтэйш галдажархихабди! (С. Цырендоржиев); дэлбэ һүрэхэ тэһэ, биса бууха, үй бута һалаха (разлететься на куски): Ринчин уур сухалдаа юм гү, али жүтѳѳрхэлэй эльбэдэ абтаһандаа гү – дэлбэ һүрэхэеэ һанаһан зүрхэеэ барижа ядан, хүнжэлѳѳрѳѳ толгойгоо орёон хэбтэшэбэ (С. Цырендоржиев).