ДЭЛИХЭ

үйлэ ү. 1) татаха, һунааха (растягивать, расправлять); номо (һаадаг) дэлихэ номын хүбшэ татаха (натягивать лук): Үльгэрэй баатар шэнги һүрѳѳтэйгѳѳр хүрхыжэ, бухайр томо номо һаадагаа дайсанай урдаһаа дэлижэ, үй түмэн годлинуудые зэдэлүүлхэеэ байһандал харагдана бшуу (М. Осодоев); 2) гараа далайха, далияа дэлгэхэ (размахиваться, раскидывать руки, расправлять крылья): Теэд Буда үргэн үбсүүгээ хүрхылгэн, хүсэтэ ээмүүдээ үсэдѳѳр дэлижэ, зантагар тархяа хойшонь шэдэн һагад, Санжые үһэрилдэн шэртэбэ (А. Ангархаев); Һара шэнги түхэреэхэн зээрэмхэй соо түбэгэр бүргэд бэлэг түлѳѳһэн болохоор бэлэн байһандал, араатай далияа дэлинэ (Ч. Цыдендамбаев); 3) юумэ ехээр нээхэ, тайлаха, онгойлгохо, сэлихэ – үүдэ, хаалга тухай (распахивать, широко открывать): Баяшуудай магазинууд гадар хаалгануудаа хоёр тээшэнь дэлижэ, мүнгэтэйл һаа манайда орыт гэжэ урижа байһан юм шэнги харагдана (Х. Намсараев); энгэрээ дэлеэд ябаха энгэрээ сэлеэд ябаха (ходить нараспашку); 4) будд. тѳѳрихэ (заблудиться): айһандаа һүнэһэн дэлихэ.