ДҮХЭРИГ

1. юум. н. 1) түхэреэн түхэлтэй юумэн (круг): Пароходынь үргэн ехэ дүхэриг хэжэ, түмһэнэй аранга шэнги тэдэ олон хэрээһэд тээшэ сэхэ шэглэн годирно (Ч. Цыдендамбаев); 2) түхэреэлэн, сахариглан һууһан зон, түхэреэн (круг людей): Барандаа гар гарһаа барилсажа, нэгэ дүхэриг хэжэ хатараа һаа, алишье зүгһѳѳ үшѳѳһэнэй һѳѳгүүдээр халхалагдаһан һужааг багадаха һэн ха (М. Осодоев); дүхэриг болохо (гү, али хэхэ, заһаха) хүн зоной тойрожо һууха гү, али зогсохо (образовывать круг): Таби гаран улаан сэрэгшэд ород буряадаар оог шууяа табилдан, дүхэриг болон һуубад (С. Цырендоржиев); бүһэтэнэй дүхэриг түрын үедэ эрэшүүлэй түхэреэлэн һуулга, найрлалга (круг мужчин); эхэнэрэй (гү, али һамгадай) дүхэриг залуу бүлын шэнэ гэрэй зүүн талада эхэнэрнүүдэй түхэреэлэн һуулга, найрлалга (круг женщин): Энээнһээ һүүлээр һамгадай дүхэриг үбгэдэй дүхэриг хоёр хамтаржа, урагуудай зүгһѳѳ үмэдхэл үмэдхүүлжэ, хүбүүтэ талаһаа бэлэг барижа, үмэдхэл бэлэг абаһан хүнүүд юрѳѳл баяраа хэлэжэ, хашхаралданад (Х. Намсараев); обоогой дүхэриг ламанарай ном уншалгын, обоодо мүргэлгын һүүлээр обоогой хойморто гү, али обооһоо холо бэшэ байдаг айлай газаа түхэреэлэн һуужа сайлалга, наншад хүртэлгэ, багашуулай дунда элдэб мүрысѳѳ үнгэргэлгэ (круг поклоняющихся на обо); хахад дүхэриг сахаригай хахадынь (полукруг): Тэхэ Тасха хоёр абашадаа хоёр тээшэнь илган хубааба, тиигээд бултадаа моридтоо мордожо, хахад дүхэриг болон жагсабад (Б. Санжин, Б. Дандарон); 2. тэмд. н. түхэреэн, сахаригтаһан (круглый, круговой): Дүхэриг харгы хоёрдохёо тойрожо эхилхэдээ, зарим гүйгѳѳшэд эли бодо һуларжа, бүришье тулюурханаар оодоролдожо захалба (М. Осодоев); ◊ дүхэриг шэрээ түхэреэн шэрээ, али нэгэ асуудалаар зүбшэхын зорилготой, олон зоной хабаадалгатай хэмжээ ябуулга, суглаан, заатагүй дүхэриглэн һуудаггүй, ямаршье түхэлтэй шэрээ тойрон гү, али заал соошье һуудаг (круглый стол).