ДУУГАЙ

1. тэмд. н. абяагүй, дуу гарадаггүй, үгэ үсѳѳнтэй (молчаливый): Дуран гээшэ дуугай, һолонготомо мэдэрэл хүсэлэй тулалдаан гэжэ ойлгодогби (Ц.-Д. Хамаев); Автобусой урдаа туугаад ябаһан таляан гэрэл соо үндэрнүүд, дуугай, хаб хара нарһад ирагашалдаад халба һүрэнэ (А. Жамбалдоржиев); Дуугай хүн долоон аашатай, дунда нуур оёортоо шабартай (Оньһ. ү.); дуугай номгон түни, түбшин, үгэ үсѳѳнтэй (спокойный, молчаливый): Балта анханһаа дуугай номгон, хэрэггүй юумэ шалиха дурагүй һэн (М. Осодоев); дуб дуугай үгэ дуугүй, үгэ дуугархагүй (безмолвный): Тиимэһээ дуб дуугай, гүн шэбшэлгэдээ заха табижа ядашанхай, багжагар баатарнууд шэнгеэр үзэгдэнэ (Ц.-Д. Хамаев); заяанай дуугай түрэхэһѳѳ аалин, үгэ үсѳѳнтэй (по натуре молчаливый): Теэд заяанай дуугай басаган гүнзэгыгѳѳр һанаа алдахаһаа бэшэ юумэ хэлэдэггүй һэн (Д. Батожабай); дуугай гайхал үгэ дуугүй гэлылгэ (немой вопрос): Тэрэнэй харюуһаа, дуугай гайхалһаа, хурсахан харасаһаань Лёнхобо халиргайдаһан янзатай (Ц.-Ж. Жимбиев); 2. наречи аалин, шэмээгүй, абяа гарангүй, юумэ дуугарангүй (тихо, без звука): Эхэнэр хүнэй урдаһаа нюдѳѳ эмнингүй байжа шададаггүй лама мүнѳѳ дуугай ирбайжа һууба (Д. Батожабай); дуугай аалин юумэ дуугарангүй (тихо, молча): Тиихэдэнь Сэсэг досоогоо бүглэршэнхэй, дуугай аалин ябахал даа (М. Осодоев); 3. захирһан удхатай абяагүй, аниргүй, аалин бай (замолчи!): – Дуугай! Хэлээ таһа залги. Тэрэ эсэгэеэ аламарые наашань үтэр абажа ерэгты (Ц. Дон).