ДАБҺА(Н)

(Н) юум. н. 1) хим. металлнуудай хүшэлтэй ниилэхэдэ бии болоһон элһэлиг гү, али шулуулиг бодос (соли): Соодо болбол натри нүүрһэнэй хүшэл хоёрой ниилэхэдэ бии болодог дабһан юм; 2) эдеэндэ холидог гашуун амтатай зүйл (соль): Ардан халуун хартаабха үлеэн байжа сэбэрлээд, тэрээндээ дабһа түрхижэ, ехэтэ амтархан эдеэд, дээрэһээнь сайгаа һоросогооно (М. Осодоев); дабһа хужар малай хоолдо нэмэри болон ородог дабһан мэтын зүйлнүүдэй хамтадхаһан нэрэ (кормовая соль и т.п.): Тиихэдээ тураһан малдань үбһэнэй юумэ асаруулхаар, дабһа хужар буулгуулхаар, эмтэ витаминуудые эльгээхээр найдуулба (Ц.-Ж. Жимбиев); ◊ дабhа долёохо бэрхэшээлтэ байдалда орохо (испытывать трудности): Хоро ехэтэй ташуурай үгышье hаа, шоро ехэтэй дабhа долёохош! – гэжэ директор уухилжа байгаад дуугарба (В. Сыренов); дари дээрэ дабһан хүнэй һанаан сэдьхэлэйнь хүндүүлхэйе дайраһан үгэ, үйлэ ябадал г.м. (≈ соль на рану): Эжын үгэ дуулаагүй – энэмнай дари дээрэ дабһан – мүн лэ нүгэлдэ нэмэри болонол… (С. Цырендоржиев); 3) шэлж. алибаа юумэнэй тон шухала зүйлынь (самое главное, суть, основа).